Baca Kelimesi ve Erzurum\'da Baca/Dam Üstü Kültürü Üzerine Bir Araştırma

Authors : Bünyamin Dönmez

Pages : 126-146

Doi:10.46250/kulturder.1472887

View : 73 | Download : 91

Publication Date : 2024-06-10

Article Type : Research

Abstract :Tarihin her döneminde, konut mimarisi ile bireylerin yaşama biçimleri ve kültür düzeyleri arasında sıkı bir ilişki olmuştur. Yerleşim alanları ve konutların sosyal, kültürel, ekonomik özelliklerinin; çevre, iklim veya fiziksel faktörlerden oldukça etkilendiği gözlenmiştir. Bu çalışmanın amacı, baca kelimesinin anlamlarını ayrıntılı bir şekilde izah etmek ve günümüzde niteliğini kaybetmiş fakat belli bir dönem için Erzurum’un yaşam kültürüne renk katan baca (dam üstü) adını verdiğimiz mekânların karakterini ve kültüre olan yansımalarını değerlendirmektir. Erzurum, coğrafyası, tarihi ve kültürel zenginliği ile kendisinden hep bahsettirmiş önemli bir şehirdir. Erzurum bacaları üzerine kapsamlı bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu araştırmada, eski Erzurum evlerinin kısa bir tanıtımı yapılmış, baca kelimesinin anlamları üzerinde durulmuş ve bir dönem Erzurum’un sosyal ve kültürel yaşamına katkıda bulunmuş ve zaman zaman türkülere de konu olmuş olan bacaların işlevleri anlatılmıştır. Kültürel birikimlerle biçimlenmiş ve o günün koşullarına göre yaşanmış bu tür kültürel faaliyetlerin gelecek nesillere aktarılması büyük önem arz etmektedir. Ayrıca, böyle bir çalışmanın, Anadolu’nun farklı bölgelerinde de kısmen görülen dam üstü kültürüne ait araştırmaların yapılmasına katkıda bulunacağı düşünülmektedir.
Keywords : baca kelimesi, baca türleri, eski Erzurum konutları, Erzurum bacaları, sosyal yaşam