Göçebe ve Dış Dünya

Authors : Bilen Yilmaz

Pages : 375-384

Doi:10.46250/kulturder.1377740

View : 104 | Download : 131

Publication Date : 2023-12-10

Article Type : Other

Abstract :Anatoly M. Khazanov tarafından kaleme alınan eser, Avrupa merkezli tarih yazım geleneğini yansıtan ve göçebe bozkır toplumlarını uygarlık ve ilerlemenin önündeki en büyük düşman olarak telakki eden söyleme, bir karşı tez niteliğindedir. Yazar, göçebe toplumların gelişim evrelerini ve sosyal temellerini, iktisadî faaliyetleri çerçevesinde açıklama yoluna giderken, aynı konuyu ele alan tarihçilerin yetersiz kaynak kullanımını da eleştirmektedir. Khazanov’a göre, konuyu araştırmak için antropoloji biliminden yararlanmak elzemdir. Ancak bu sayede göçebelik ve göçebe devletler konusu anlaşılabilir. Zira Khazanov çalışmasında, bu kavramların da yeniden gözden geçirilmesi gerektiğine vurgu yapmakla birlikte, sanıldığının aksine, çoğu tarihçinin "göçebe devletler” adı altında araştırdıkları devletlerin çoğunun yarı göçebe, hatta yerleşik devletler olduğunu iddia etmektedir. Yazar, yine bilinenin aksine, göçebe istilalarının, tek taraflı bir yıkım hareketi olmayıp, yerleşik dünya ile simbiyoz ilişkiye (ortak fayda) ve dış dünya ile uyum sürecine işaret eden bir olgu olduğunu ispat etme gayretindedir. Eser daha çok Avrasya bozkırları ve göçebe toplumları üzerine yoğunlaşmakla birlikte, toplumsal yapıyı ve tarihsel süreci Türkler ve Moğollar üzerinden ele almaktadır. Önsöz, giriş ve beş bölümden oluşan kitap, Khazanov’un, Bolşevik baskısı nedeniyle Moskova’dayken yazamadığı; ancak Amerika Birleşik Devletleri’ne göç ettikten sonra ilave ettiği ikinci giriş kısmından oluşmaktadır.
Keywords : göçebe, bozkır, Avrasya, Türkler, Moğollar