Bir Risalede Halk Hekimliği ve Halk İnançlarına Dair Unsurlar

Authors : Aybüke Karabacak, Canem Çatan

Pages : 108-123

Doi:10.46250/kulturder.1348511

View : 137 | Download : 137

Publication Date : 2023-12-10

Article Type : Research

Abstract :İnsan zihni, düzen arayışı içerisindedir. Bu arayışın temellerinde kaos ortamını kozmosa dönüştürme, hayatını düzene sokma, geleceğini koruma altına alma çabası bulunmaktadır. Bilinmeyeni bilme ve doğaya hükmetme amacıyla insanlar, çeşitli ritüellere başvurmuş ve bu ritüelleri deneyimleyerek nesilden nesile aktarmıştır. Ritüellerin temelinde mitolojik unsurlar bulunmaktadır. Özellikle sayı temelli ritüellerde duanın kaç kere okunması gerektiği, ritüel esnasında kullanılan nesneler ve hayvanlar, mitolojik unsurlara örnek gösterilebilir. Mitolojik kökenlere dayanan ritüellerin amacı kötü ruhları kovmak böylece insanın içerisinde bulunduğu talihsizlik, hastalık gibi kaosa neden olan durumları kozmosa dönüştürmektir. Kültürel bellek içerisinde aktarılan deneyimlenmiş bilgi ve bu bilgi etrafında ortaya çıkan ritüeller, sözlü kültürden nesilden nesile aktarıldıktan sonra yazıya geçirilmiştir. Yazma eserler sözlü kültürden yazılı kültüre geçişinin ürünleridir. Çalışma kapsamında incelenecek olan risale, yazıldığı dönemin halk inançları ve halk hekimliği hakkında bilgiler vermektedir. Risalenin dil özellikleri dikkate alındığında, 15-16. yüzyıl başlarında kaleme alındığı söylenebilir. Risalenin içerisinde halk hekimliği ve halk inançları bağlamında insan hayatını düzenleyecek ritüeller, Arapça dualar ve hadisler yer almaktadır. Çalışmada, duaların anlamlarından ziyade, dualar etrafında meydana gelen ritüeller incelenmiştir.
Keywords : halk inançları, halk hekimliği, ritüel, büyü, risale