Nedim Gürsel'in Aşk ve İsyan Romanında Oryantalist Söylem

Authors : Enes Alim

Pages : 95-110

Doi:10.46250/kulturder.1242918

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2023-03-10

Article Type : Research

Abstract :Nedim Gürsel’in romanı Aşk ve İsyan, Voltaire’in Candide romanının parodisini yapan postmodern bir tarihî romandır. Roman, Voltaire’in kahramanı Candide’in İstanbul seyahatini, Lale Devri atmosferi içerisinde kurgulamaktadır. Nedim Gürsel, resmî tarih anlayışına karşı yeni tarihselci bir tutumla ele aldığı romanında Osmanlı toplumu özelinde Doğu’yu tasvir eder. Metnin ortaya koyduğu Doğu tasviri ile oryantalist külliyatı oluşturan eserlerde ortaya konan Doğu tasviri pek çok açıdan örtüşmektedir. Hem içerik hem biçem itibarıyla Şarkiyatçı söylemden fazlasıyla etkilenen roman, Edward Said’in neşrettiği Orientalism başlıklı çalışmanın ışığında yorumlanmaya müsaittir. Edward Said dışında oryantalizm kavramının öncül metinlerini oluşturan Batı edebiyatına ait kurmaca ve kurmaca dışı eserlerde yer alan pek çok izlek, Aşk ve İsyan romanında farklı veçheleriyle yer almaktadır. Egzotiklik, şehvet düşkünlüğü, sapkınlık, şiddet, despotizm, gaddarlık gibi farklı izlekler, romanın muhtelif bölümlerinde vurgulanır ve Osmanlı/Şark yeniden kurgulanır. Böylece oryantalizmin üslubu olan oryantalist söylem, bir "öteki” anlatısı oluşturmaktadır. Candide’in başından geçenlerin meddah anlatıcı tarafından aktarıldığı Aşk ve İsyan romanı, söz konusu oryantalist imgelemi ortaya koyan metinlerden birisidir. Çalışmada Aşk ve İsyan romanının oryantalist muhayyileyi belirli izlekler üzerinden tekrar edip yeniden üretmesi ve Şark’ın temsil sorunu üstünde durulmuştur.
Keywords : Nedim Gürsel, Aşk ve İsyan, Voltaire, oryantalizm, Osmanlı