Velayetname ve Halk Anlatmalarından Hareketle Güvenç Abdal'ın Sosyal Rolleri

Authors : Cumali Utaş

Pages : 126-149

Doi:10.46250/kulturder.693235

View : 17 | Download : 18

Publication Date : 2020-09-15

Article Type : Research

Abstract :Hacı Bektaş Veli’nin Velayetnamesi’nde yer bulmuş önemli Bektaşi erenlerinden biri olan Güvenç Abdal, Hacı Bektaş Veli’nin öğretileri çerçevesinde yetişmiş ve Karadeniz halifesi olarak Bektaşiliğe hizmet etmiş biridir. Güvenç Abdal, toplumun değişim ve dönüşümüne hizmet eden her inanç önderi gibi hayatı çevresinde oluşan anlatmalarda ve bağlı bulunduğu sosyal gruplar içerisinde şekillenen belirli sosyal rollere sahip olmuştur. Bu rollerin tespit ve tasnifi Güvenç Abdal’ın Bektaşilik yapılanmasındaki yerinin belirlenmesine yardımcı olmaktadır. Güvenç Abdal’ın tarihi şahsiyetinde taşıdığı roller; adı, Velayetname, halk anlatmaları ve benzeri vesikalar arasında dağılmış bir durumdadır. Makalede bu roller; soyu, ailesi, adı, ona ait kabul edilen şahsi eşyalardan yola çıkılarak elde edilen bilgilerin kendi içerisinde çizdiği sınırlara göre sınıflandırıp analiz edilmiştir. Güvenç Abdal’ın adlarıyla taşıdığı roller onun toplumsal gruplar içerisindeki kişisel özellikleri ve davranış kalıplarını göstermektedir. Güvenç Abdal, hem sosyal bir grup olan Bektaşilik yapılanması hem de genel toplumsal yapılanma içerisinde yer bulmaktadır. Bu adların getirdiği yeterlilikler; Güvenç Abdal’ın eş, mürit, musahip gibi diğer rollerinde de başarıya ulaşmasına yardım etmiştir.
Keywords : Bektaşîlik, Güvenç Abdal, Rol, Velâyetnâme, Anlatma