THE TURKISH SPY: CHARLES COOPER’S GELİBOLU STORY

Authors : Azer Banu Kemaloğlu

Pages : 50-62

View : 27 | Download : 10

Publication Date : 2020-03-15

Article Type : Research

Abstract :Bu araştırma, Türk okuyucular tarafından henüz tanınmayan The Turkish Spy (1932) adlı bir Avustralya romanını tanıtmak için yapılan bir incelemedir. Avustralyalı Charles Cooper adında I. Dünya Savaşı gazisi tarafından yazılan roman casusluk hikâyeleriyle zengindir ve anlatıda gezi edebiyatı unsurları da bulunmaktadır. Cooper’ın hikâyesinde İstanbul ve Kahire oryantalist bir şekilde betimlenmiştir. Çanakkale Muharebeleri (1915) ya da I. Dünya Savaşı anlatan bir hikâye yerine, roman casus romanlarının bir özelliği olan, gerçek ve kurmaca arasındaki ince çizgi arasında gidip gelmektedir. Cooper casus ağabeyi bir Avustralyalı asker tarafından öldürüldükten sonra ağabeyinin yerine geçerek casusluk görevini devralan Mebrookeh adında bir Türk casus-hemşirenin betimlendiği iddialı bir hikâye sunar. Gelibolu’da başlayan roman, Mısır’a ve ardından Fransa’ya geçerken, Mebrookeh yetenekli bir casusa dönüşür. Merkezinde çarpıcı hikâyesi ile dikkat çeken roman, savaş sonrası yıllar içinde savaşın etkileri, politik ve uluslararası meseleleri de sorgular. Romanda tek otoriter anlatıcı yoktur, farklı sesler düşmanı farklı şekillerde anlattıkça, Mikhail Bakhtin’e göre anlatı monolojik ulusal bir anlatımı aşar. Yeni Tarihselci bakış açısıyla yapılan bir incelemede, Cooper bir casus hikâyesinde bir Türk kadın casus yaratarak okurlara hem yüzyıllık bir savaşı hem de savaş edebiyatında unutulmuş kadın sesini hatırlatır ve bu şekilde Çanakkale Savaşlarıyla ilgili yazılan büyük tarih anlatılarına karşı çıkan alternatif bir söylem ortaya koyar.
Keywords : Charles Cooper, The Turkish Spy, Yeni Tarihselcilik, Mikhail Bakhtin, Çanakkale Muharebeleri