NÂBÎ’NİN TEVHİD’İNİN GAYE VE NİZAM DELİLİ IŞIĞINDA İNCELENMESİ

Authors : Ayşe Sağlam

Pages : 83-94

Doi:10.51592/kulliyat.1307405

View : 47 | Download : 130

Publication Date : 2023-08-31

Article Type : Research Article

Abstract :Tevhidlerde Allah’ın zat, sıfat ve fiillerinden bahsedilerek O’nun varlığı, birliği, tek ve eşsiz oluşu, yüceliği gibi konular üzerinde durulur. Kelam ilminin inceleme sahasına giren bu mevzular, şiir dairesinde vezin, kafiye ve sanat endişesinden kaynaklı olarak ilmî olmaktan ziyade edebî bir hüviyet kazanmakta, her biri müstakil birer madde gibi beyitlere dağılmaktadır. Birçok tevhid manzumesinde ilmî bir plan dairesinde olmasa da edebî bir form içerisinde Allah’ın varlığının ispatına dönük ifadelere sıkça yer verildiği gözlenmektedir. Kelam âlimlerinin isbat-ı vacib için başvurdukları kanıtlardan biri olan gaye ve nizam delili de bunlardan biridir. Bu çalışmada 17. Yüzyıl klasik Türk edebiyatının önde gelen temsilcilerinden Nâbî’nin Halep Valisi İbrahim Paşa’ya ithafen yazdığı tevhidine gaye ve nizam delilinin ne şekilde yansıdığı üzerinde durulacaktır.
Keywords : ısbat-ı vacib, gaye ve nizam, delil, Nâbi, tevhid