MUHAMMED MAZLUMZÂDE EL-HASEKÎ VE TEFSİR-İ CÜZ-İ NEBE İSİMLİ TEFSİRİ

Authors : Ömer Faruk Yilmaz

Pages : 73-86

View : 19 | Download : 11

Publication Date : 2019-04-23

Article Type : Research

Abstract :17. yy. âlimlerinden Muhammed Mazlumzâde el-Hasekî, Tefsir-i Cüz-i Nebe isimli Osmanlı Türkçesi ile kaleme aldığı eserinin mukaddimesinde belirttiği üzere tahsilini Enderun’da ikmal etmiş bir Osmanlı devlet adamı ve aydınıdır. Başta tefsir olmak üzere bir çok ilim alanında hizmet etmiştir. Fakat kayıtlarda günümüze ulaşan başka eseri bulunmamaktadır. Hayatı hakkında kaynaklarda pek bilgi bulunmamaktadır. Üzerinde çalıştığımız yazma eseri, Kur’ân’ın son cüzü olan Amme cüzünü kapsayan bir çalışmasıdır. Çalışmada, 30. cüzde mevcut olan sûrelerin Mekkî-Medenî bilgisi, ayetlerin kelime ve harf sayıları, bazı kelimelerin lügavî manaları ve kırâat imamlarının farklı okuyuşları belirtilmiştir. Yine, esbâb-ı nüzûl bilgileri, sahâbe ve tabiûn kavilleri tefsirde bulunan rivâyet unsurlarından bazılarıdır. Ayrıca eserde Zemahşerî, Kevâşî, Beydâvî, Beğâvî ve Sülemî gibi müfessirlerden nakillerin yanında, "bazı müfessirîn” veya "ekserî müfessirîn” gibi ifadelerle isim verilmeden de nakiller yapılmıştır. Çalışmada, tefsirin metodu incelenmiş rivâyet ve dirâyet yönünden zengin olduğu, ancak rivâyet yönü ön planda olan tefsirlerden olduğu görülmüştür.
Keywords : Mazlumzâde el-Hasekî, Tefsir-i Cüz-i Nebe, Osmanlı Müfessirleri, Tefsir