Farklı Özellikteki Tris Sulandırıcıları ile Sulandırılan Koç Spermasının Dondurularak Saklanabilirliği Üzerine Dondurma Hızının Etkisi

Authors : Mustafa Sönmez, Abdoul Bhassit Bonkoungou, İbrahim Halil Güngör, Aslıhan Çakır Cihangiroğlu, Tutku Can Acısu

Pages : 221-233

Doi:10.30607/kvj.1453637

View : 84 | Download : 61

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışma, standart ve ultra özellikteki kimyasal maddeler kullanılarak hazırlanan tris sulandırıcıları ile sulandırılan koç spermasının gerekli işlemlerin ardından hızlı ve yavaş dondurma yöntemlerine göre dondurulmasının çözdürme sonrası spermatozoonların motilite oranları ve kinematik hız parametre değerleri üzerine etkilerini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada altı farklı koçtan suni vajen yöntemi ile alınan spermalar kullanıldı. Alınan spermalar bireysel olarak 2 eşit kısma ayrıldı ve hazırlanan iki tris sulandırıcısı ile sulandırıldı. Sulandırılan spermalar 0.25 ml plastik payetlere çekilip 4°C’ye soğutuldu. Soğutmanın ardından, tüm sulandırılmış spermalar 4 saat süreyle ekilibre edildikten sonra bilgisayar sistemli otomatik dondurma kabininde sıvı azot buharında kısa süreli (7 dakikalık program) ve uzun süreli (28 dakikalık program) yöntemlere göre donduruldu. Dondurma sonrası payetler gruplarına göre plastik gobletlere yerleştirilerek analizler yapılıncaya kadar -196°C’deki sıvı azot tanklarında muhafaza edildi. Çözdürülen sperma örneklerinde bilgisayar destekli sperm analiz (CASA) sistemi kullanılarak motilite oranları ve kinematik parametre değerleri belirlendi. Çözdürme sonrası yapılan analizlerde her iki sulandırıcı içinde uzun süreli dondurma yönteminin kısa süreli dondurma yöntemine göre total motilite, progresif motilite ve hızlı hareket eden spermatozoon oranlarında önemli derecede bir artış sağladığı belirlendi. Ek olarak çözdürme sonrası elde edilen sonuçlar bireysel olarak değerlendirildiğinde; total motilite, progresif motilite, hızlı hareket eden ve hareketsiz (statik) spermatozoon oranı yönünden koçlar arasında önemli bireysel farklılıkların olduğu gözlendi. Sonuç olarak; koçlarda bireysel özelliklerin spermanın dondurulma başarısını etkileyen önemli bir faktör olabileceğini ortaya koymakta olup diğer türlerde ifade edilen sperması “iyi donan” ya da “kötü donan” hayvan profili tanımlamasının koçlar içinde yapılabileceği ileri sürülmektedir. Ayrıca koçlarda spermanın dondurulması sırasında uzun süreli dondurma yönteminin kullanılması önerilmektedir.
Keywords : Koç, Bireysellik, Dondurma Hızı, Tris