RİTÜEL, EŞİKSELLİK VE DAYANIŞMA: ÇORİ BORİ ZİYARET EVİ ÖRNEĞİ

Authors : Emrah Tüncer

Pages : 25-34

Doi:10.35343/kosbed.758007

View : 24 | Download : 11

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research

Abstract :İletişim ve ulaşım araçlarının gelişmesi, teknolojik gelişmeler ve hızlı değişime karşın geleneksel değer ve pratiklerin yeni biçimlenmelerle ortaya çıktığını, inanç ve ibadet pratiklerinde varlığını sürdürdüğünü söylemek mümkündür. Ayrıca bu tür pratiklerin önyargıları ortadan kaldırmada ve ayrımcılığa yol açan söylemlerin azalmasında etkili olduğunu ve dayanışma unsuru oluşturduğunu söyleyebiliriz. Elazığ’ın Karakoçan İlçesi’nde Yoğunağaç Köyü’nde yer alan ve toplumsal ilişkileri düzenlemede rolü olan Çori Bori Ziyaret Evi de, farklı kimliklere sahip kişileri bir araya getiren, iletişim ortamı yaratan ve geleneğin yaşatıldığı mekân örneği sergilemektedir. Çori Bori Ziyaret Evi, Alevi nüfusun yoğun yaşadığı Yoğunağaç (Golan) Köyü’nde yer alan bir kutsal mekândır. Çori bori Ziyaret Evi’nin bulunduğu Yoğunağaç (Golan) köyü’nün çevresinde yer alan diğer köylerin ise bir kısmı Alevi bir kısmı Sünnidir. Yani bir nevi bu köyler farklı kültürler ve yaşam biçimlerine sahiptirler. Etnik, inançsal farklılığa bakılmaksızın Çori bori Ziyaret Evi’nde bu köyler ve çevre bölgeden gelen insanlar birbiriyle temas etmekte ve kültürel örüntülerinde değişimlerin meydana gelmesinde rol oynamaktadır. Çori Bori Ziyaret Evi, haliyle salt dini olmayıp gün içindeki hayata dair ritüeller ve oluşturduğu ilişkilerle de yeni bir boyut oluşturmaktadır. Dolayısıyla bu çalışma Çori bori Ziyaret Evi’nde gerçekleşen ritüellere odaklanarak Turner’ın belirttiği ritüel gerçekleşirken liminal (eşiksel) evre sırasında insanların tüm hiyerarşik kalıpları yıktığı ve komünitas oluşturdukları savına dayanmaktadır. Çori Bori Ziyaret Evi’ndeki ritüeli, Turner’ın komünitas kavramı çerçevesinden incelemek amacıyla bu araştırmada nitel araştırma modeli kullanılmıştır. Bu bağlamda kullanılan teknikler ise; katılımcı gözlem, derinlemesine görüşme, yaşam öyküsü, ses ve görüntü ile belgeleme gibi öğelerdir. Sonuç olarak senkretik ve simgesel süreçlerle biçimlenen liminal evrenin gerçekleşmesi ile Alevilerin ve Sünnilerin bir araya gelmesi burayı önemli kılmakta ve toplumsal dayanışmaya yol açmaktadır.
Keywords : Liminal, Çori Bori Ziyaret Evi, Dayanışma, Ritüel