Televizyon Programlarında İzleyici İhtiyaçlarının Manipülasyonu: MasterChef Türkiye Analizi

Authors : Yalçın Yılmaz, Mehmet Furkan Tatoğlu

Pages : 61-79

View : 130 | Download : 105

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research

Abstract :Medya araçları, insanların ilgisini çekebilecek, eğlendirebilecek, bilgilendirilmesini sağlayabilecek ve izler kitle için öncelik haline getirilebilecek programlar üretmek zorundadır. İzleyici kitlenin kullanımı ve doyumu üzerinden şekillenen medya endüstrisi, üretmiş oldukları çeşitli stratejilerle birlikte bireylerin tüketim alışkanlıklarını etkilemektedir. İhtiyaçların manipülasyonu tezi de medya ve reklamcılık endüstrilerinin, izleyicileri tüketici olarak nasıl manipüle ettiğini açıklarken, aynı zamanda tüketimin kapitalist sistemin yeniden üretimindeki rolüne değinmektedir. İzleyicinin alışkanlıklarını değiştirme gücüne sahip manipülasyon stratejileri üzerinde duran kuram, yayınlar yoluyla zihinlerde yaratılan yapay ihtiyaçların, tüketicilerin istek ve arzularını güçlendirerek gerekli olmayan şeylere ihtiyaç duyar hale getirdiğini açıklamaktadır. Kullanım ve doyumlar yaklaşımıyla araçsallaştırılan televizyon programları ve reklamlar, reyting oranları, yayın kuşağı, hedef kitlesi ve program konsepti gibi birçok kriter çerçevesinde devamlılığını sağlamaktadır. İzleyicinin karar mekanizmasında yer alan yapay ihtiyaçlar, aktif izleyici merkezli bir yapı ortaya çıkarmaktadır. Bu çalışmada, popüler olan televizyon yarışma programı “MasterChef Türkiye”nin 7. sezonun 197. ve 198. bölümleri örneklem olarak alınmıştır. Program izleyici hedef kitlesi/tüketici/reklam ilişkisi bağlamında incelenmiştir. Araştırma da sistematik verilerin elde edilebilmesi için içerik analizi yöntemi uygulanmış, elde edilen veriler çalışmanın kuramsal yaklaşımı bağlamında yorumlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, programlarda tüketim açısından izleyici ihtiyaçları gözetilerek çeşitli reklam türleri ön plana çıkmaktadır. İzleyici ihtiyaçlarının manipülasyonu bağlamında incelendiğinde en fazla bant reklam türü kullanıldığı sonucuna varılmıştır.
Keywords : televizyon, reklam, ihtiyaçların manipülasyon, kullanımlar ve doyumlar, MasterChef programı