Origanum onites L. (Lamiales: Lamiaceae) esansiyel yağının Acanthoscelides obtectus (Say, 1831) (Coleoptera: Chrysomelidae) üzerine fumigant ve repellent etkinliğinin belirlenmesi

Authors : Didem Saglam Altinkoy, Emine Bilginoğlu

Pages : 145-155

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 2022-12-16

Article Type : Research

Abstract :Fasulye, baklagiller içerisinde ekim alanı ve üretim miktarı bakımından ilk sırada yer almaktadır. Taze olarak tüketilmesi yanında kuru olarak da gıda sanayinde tercih edilen bir üründür. Ucuz bir protein kaynağı olduğundan beslenmede önemli bir yere sahip olması bakımından üretiminin ve birim alandan alınacak verimin arttırılması yönünde çalışmalar ülkemizde hız kazanmıştır. Acanthoscelides obtectus (Say, 1831) (Coleoptera: Chrysomelidae) fasulyenin en önemli zararlılarından biridir ve depolanmış ürünlerde önemli verim kayıplarına neden olmaktadır. Bu zararlı ile mücadelede depolarda fumigantlarla yapılmaktadır. Bu kimyasalların yerine daha güvenli, doğada çözülebilen bitkisel metabolitlerden elde edilebilecek biyopestisitlere olan ilgi artmıştır. Bu çalışmada Lamiaceae familyasına ait Origanum onites bitkisinin esansiyel yağ içeriğindeki fitokimyasalların, insan beslenmesinde ve küresel pazarda önemli yeri olan baklagillerde özellikle de fasulyede ciddi verim kayıplarına neden olan Acanthoscelides obtectus’a (Say, 1831) (Coleoptera: Chrysomelidae) karşı fumigant ve repellent etkinliğini belirlemek amacıyla yapılmıştır. O.onites’in esansiyel yağı mikrodalga-destekli hidrodistilasyon yöntemi ile elde edilmiştir. Esansiyel yağ bileşenleri GC-MS cihazı ile belirlenmiş ve major bileşeninin karvakrol (%65,33) olduğu tespit edilmiştir. O. onites’in sahip olduğu esansiyel yağ kompozisyonunun fumigant toksisitesi doza ve zamana bağlı olarak değiştiği ve 24 saat sonunda A.obtectus\'un ergin bireylerine karşı %42.50-81.25 oranında, 48 saat sonunda ise %70-98.75 oranında değişen ölüm oranlarının olduğu belirlenmiştir. Repellent etki denemesinde ise A.obtectus’a karşı doz artışına göre uzaklaştırıcı etkinin arttığı en yüksek oranın ise 0.842µl/cm2 dozunda % 57.5 olduğu belirlenmiştir.
Keywords : Acanthoscelides obtectus, Origanum onites, esansiyel yağ, fumigant, repellent, biyopestisit