Malatya Yöresinde Yetiştirilen Standart ve Yerel Üzüm Çeşitlerinin Fenolojik Özellikleri ve Sıcaklık Toplamı İsteklerinin Belirlenmesi

Authors : Sema Küsmüş, Adnan Doğan, Cuneyt Uyak

Pages : 9-23

View : 18 | Download : 10

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışma, Malatya yöresinde yetiştirilen Kureyş, Köhnü, Amasya, Şilfoni, Mazırım, Kızılatım, Hasandede, Kabarcık, Tahannebi, Cardinal, Barış, Banazı Karası, Öküzgözü, Kalecik Karası, Trakya İlkeren, İtalya ve Tekirdağ Çekirdeksiz standart ve yerel üzüm çeşitlerinin fenolojik özelliklerini ve Etkili Sıcaklık Toplamı İsteklerini (EST) belirlemek amacıyla 2014 ve 2015 yıllarında gerçekleştirilmiştir. Üzüm çeşitlerinin iki yıl süreyle tomurcuk patlaması, tomurcuk sürmesi, tam çiçeklenme, tane tutumu, ben düşme ve hasat tarihleri ile uyanma-tam çiçeklenme, tam çiçeklenme-ben düşme, ben düşme-hasat ve uyanma-hasat dönemleri arasındaki Etkili Sıcaklık Toplamı İstekleri (EST) belirlenmiştir. Üzüm çeşitlerinde tomurcuk patlamasının 26 Mart-20 Nisan, tomurcuk sürmesinin 10 Nisan-10 Mayıs, tam çiçeklenmenin 8 Mayıs-30 Mayıs, tane tutumunun 18 Mayıs-14 Haziran, ben düşmenin 20 Temmuz-10 Ağustos ve hasat tarihlerinin 18 Ağustos-15 Eylül tarihleri arasında olduğu tespit edilmiştir. Üzüm çeşitlerinde tam çiçeklenmeden hasada kadar geçen gün sayısısın 89 gün (İtalya) ile 111 gün (Öküzgözü, Mazırım ve Banazı Karası); tomurcukların patlamasından hasada kadar geçen gün sayısının ise 132 gün (Şilfoni) ile 155 gün (Öküzgözü) arasında olduğu saptanmıştır. Üzüm çeşitlerinin fenolojik dönemlere göre, Etkili Sıcaklık Toplamı İsteklerinin (EST) uyanma-tam çiçeklenme arasında 262 gün-derece (Kabarcık) ile 364 gün-derece (Öküzgözü), tam çiçeklenme-ben düşme arasında 818 gün-derece (Kabarcık) ile 1204 gün-derece (Öküzgözü), ben düşme-hasat arasında 473 gün-derece (Tekirdağ Çekirdeksiz ve İtalya) ile 778 gün-derece (Kureyş), uyanma-hasat arasında ise 1688 gün-derece (Trakya İlkeren) ile 2199 gün-derece (Öküzgözü) arasında değiştiği belirlenmiştir. Malatya yöresinin üzüm çeşitlerine göre uyanmadan hasat tarihine kadar iklimin 2014 yılı iklim verilerine göre karşıladığı EST toplamı (uyanma-hasat) 2368 gün-derece, 2015 yılı iklim verilerine göre 1940 gün-derece olarak belirlenmiştir. Malatya yöresi uzun yıllar (1991-2020) iklim verilerine göre EST değeri (1 Nisan-31 Ekim) 2222 gün-derece olarak hesaplanmıştır. Bulunan uzun yıllar EST değer aralığı yörenin "Sıcak-Ilıman:1951-2250 gün-derece” yapıda olduğunu göstermektedir. Üzüm çeşitlerinin Etkili Sıcaklık Toplamı İsteklerinin (EST) çeşit, yıl ve fenolojik safhalara göre değişiklik gösterdiği tespit edilmiştir.
Keywords : Üzüm Çeşidi, Malatya, Fenolojik Özellikler, Etkili Sıcaklık Toplamı