COVID-19’UN KOKU ALMA FONKSİYONU VE KOKU İLE İLİŞKİLİ YAŞAM KALİTESİNE ETKİSİ VE YEME DAVRANIŞI İLE İLİŞKİSİ

Authors : Mert Artuk, Sibel Tunç Karaman, Okcan Basat

Pages : 303-312

Doi:10.24938/kutfd.1318541

View : 39 | Download : 45

Publication Date : 2023-08-31

Article Type : Research Article

Abstract :Amaç: Coronavirüs 2019 hastalığı (COVID-19) iyileşme sonrasında da devam edebilen koku ve tat bozukluklarına sebep olabilmektedir. Bu çalışmada; COVID-19’un, koku alma fonksiyonu ve koku ile ilişkili yaşam kalitesine (KYK) etkisi ve yeme davranışı ile ilişkisinin incelenmesi amaçlandı. Gereç ve Yöntemler: Bu analitik çalışma; üçüncü basamak bir hastanenin Aile Hekimliği Polikliniği’ne Ocak-Mayıs 2022 tarihleri arasında başvuran 18 yaş ve üzeri kişilerden, son 2-6 ay içerisinde COVID-19 geçirmiş ve tanı konmuş yeme bozukluğu olmayanlar ile gerçekleştirildi. Verilerin elde edilmesinde; Hasta Bilgi Formu, Koku Alma Fonksiyonu ve Koku İle İlişkili Yaşam Kalitesi Ölçeği (ASOF) ve Hollanda Yeme Davranış Anketi (HYDA) kullanıldı. Bulgular: Çalışma yaş ortalaması 39.71±13.40 yıl olan 316 kişi ile gerçekleştirildi. ASOF alt boyutlarından alınan ortalama puanlar; bildirilen genel koku alma kapasitesi (BKK) için 9.16±1.47, belirli kokuları algılama kapasitesi (BKA) için 4.66±0.75 ve KYK için 4.70±0.65 idi. Katılımcıların %1.26’sında BKK’da; %3.8’inde BKA’da ve %8.5’inde KYK’da bozulma saptandı. HYDA’dan alınan ortalama puanlar ise; ‘’Duygusal yeme’’ için 32.57±13.16; ‘’Kısıtlayıcı Yeme’’ için 27.60±7.85 ve ‘’Dışsal Yeme’’ için 31.10 ±7.47 idi. ASOF ile HYDA puanları arasında istatistiksel anlamlı ilişki saptanmadı. 4-6 ay önce COVID-19 geçirenlerde BKK, BKA, KYK ve ’Kısıtlayıcı Yeme’’ puanları daha yüksek bulundu (p<0.001; p<0.001; p<0.001; p=0.044 sırasıyla).   Sonuç: COVID-19 geçirenlerin %1.26’sında anormal koku kapasitesi saptanmış olup, %3.8’inde kokuları algılama kapasitesinde ve %8.5’inde ise KYK’da azalma saptandı. Koku ile ilişkili fonksiyonlar ve KYK hastalığı daha yakın zamanda geçirenlerde daha bozuk idi. Ancak koku alma fonksiyonu ve KYK ile yeme davranışları arasında ise anlamlı ilişki bulunmadı.
Keywords : COVID-19, koku ile ilişkili yaşam kalitesi, yeme davranışı