DİNİ/DİNLERİ BOYUTSAL AÇIDAN İNCELEME MODELLERİ: NINIAN SMART, FRANK WHALING VE BRYAN RENNIE ÖRNEĞİ

Authors : Şevket Özcan

Pages : 61-80

View : 33 | Download : 14

Publication Date : 2017-05-17

Article Type : Research

Abstract :Normal 0 21 false false false TR X-NONE AR-SA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Normal Tablo"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri",sans-serif; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:Arial; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;} Dini yedi boyutlu bir organizma olarak tanımlayan Ninian Smart, din araştırmalarında özellikle dinin/dinlerin doktrinel yönüne aşırı derecede vurgu yapılmasını eleştirerek, dinin çok yönlü/boyutlu bir fenomen olarak incelenmesinin gerekliliğini vurgular. Bu doğrultuda dinin/dinlerin yedi boyutlu din modeli bağlamında analiz edilmesini teklif eder. Bu model, pratik-ritüel, tecrübi-duygusal, hikayesel-mitolojik, doktrinel-felsefi, ahlaki-yasal, sosyal-organizasyonel ve materyal-sanatsal boyutlardan oluşur. Smart’ı takiben İngiliz din bilimcilerinden Frank Whaling, toplum, ritüel, ahlak, toplumsal bağlılık, kutsal metin/mit, kavramlar/doktrinler, estetik ve maneviyat boyutlarından oluşan sekiz boyutlu; Bryan Rennie tecrübe, yanıt, bilgi, ahlak, cemaat ve ifade boyutlarından oluşan altı boyutlu din modelleri ortaya koymuştur. Bu makalede Smart’ın modeli ve onu takip ederek ortaya konan modeller, genel özellikleri, benzerlikleri ve farklılıkları yönünden incelenmektedir.
Keywords : Ninian Smart, Frank Whaling, Bryan Rennie, Din, Boyut, Model