TÜRK KÜLTÜRÜNDEKİ İLAHİ VARLIK KURT ANA VE KURT ATA’NIN ANADOLU GELENEKLERİNDEKİ DOĞUM PRATİKLERİNE ETKİSİ ÜZERİNE BAZI TESPİTLER

Authors : Gülperi Mezkit Saban

Pages : 232-240

View : 15 | Download : 6

Publication Date : 2020-09-20

Article Type : Research

Abstract :Türk dünyası inanç ve uygulamalarında kutsallığına inanılan birçok hayvan, sembolik özellikleriyle halkların önemli temsilcileri olmuşlardır. Doğal yaşamdaki üstün güçleriyle ve karizmatik (liderlik, koruyuculuk, güçlülük vb.) özellikleriyle boyların beğenisini kazanmış ve bunun sonucunda kutsal bir ruh barındırdıkları inancını düşündürmüşlerdir. Hayvanlara kutsiyet yükleyen her halk, kendisine bir hayvanı ongun (tös) olarak seçmiş ve bu ongunları bayraklarında, hakanlar çadırlarında ve damgalarında, şamanlar davullarında, elbiselerinde, başlıklarında sergilemişlerdir. Türk kültür varlıkları içinde sembolik değeri kayda değer olan kurt kültü ve tezahürü olan kurt-ata ve kurt-ana kültü, Türk destan ve efsanelerinde, kılavuz, koruyucu ve soy devam ettirici- kurtarıcı vasıflarıyla karşımıza çıkmaktadır. Türk destan ve efsanelerinden yola çıkılarak hazırlanan bu makalede kurdun Türk milleti için önemi üzerinde durulacak, geçmişteki ve günümüzdeki Türk yaşamındaki izleri gözler önüne serilecektir. Orta Asya Türk ve Oğuz coğrafyasında dolayısıyla bugünkü Anadolu coğrafyası da dâhil olmak üzere türeyişi konu alan efsane ve destanlardan örnekler sunularak günümüz halk inançları üzerine etkisi tartışılacaktır. Ayrıca kurdun ilahi soy devam ettirme yetisi üzerinden kurda ait nesnelerin halk inançlarındaki "doğum kolaylaştırma teknikleri”ni nasıl etkilediği ve kurt-ata inancının geleneklerimizdeki yeri üzerinde durulacaktır. Kurt motifinin, asırlar sonra dahi Türk milletinin gelenekçi tutumu dolayısıyla değerinden ödün vermeyişi ve biyolojik devamlılığa, kendisi olarak katılmasa bile, hangi uzuv ve nesneleriyle katıldığı irdelenmiştir.
Keywords : Kurt, gelenek, kült, ata