Yeşil İdeolojiler Bağlamında Yeşil Siyasetin Türkiye’deki Siyasi Partilere Yansımaları

Authors : Esra Banu Sipahi, Selçuk Dinçer

Pages : 17-57

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 2019-12-18

Article Type : Research

Abstract :Doğanın dengesinin insan müdahalesi sonucu bozulması ile gündeme gelen çevresel sorunların, zaman içinde sınır tanımadığı anlaşılmıştır. Çevresel yıkımın etkileri ve önemi anlaşıldıkça konuya olan ilgi de artmış, yıkımın önüne geçilebilmesi ve verilen zararların telafi edilebilmesi için düşünsel alanda yeni akımlar ortaya çıkmıştır. Özellikle 1960’lı yılların politik rüzgârlarıyla çevresel sorunlara çözüm bulma çabaları ve yeşil düşüncenin yeni toplumsal hareketler ile şekillenmesi, yeşil düşüncenin ideolojik gelişme arayışına da temel oluşturmuştur. Bu kapsamda faşizm, feminizm, sosyalizm ve liberalizm gibi ideolojilerin ekolojik düşünceyle yeniden yorumlanması ile yeşil ideolojiler ortaya çıkmıştır. Yeşil ideolojiler ile çevresel sorunlar politikaya konu olmuş, bu bağlamda da yeşil ideolojilerin siyasal boyutunu oluşturan yeşil partiler dünya siyasetinde yerini almaya başlamışlardır. Özellikle Alman ve İngiliz yeşil parti örnekleri, siyasi anlamda yeşil partilerin siyasi temsil noktasında önemli bir dönüm noktasını oluşturmuştur. Yeşil düşüncenin gelişimi, siyasette ve ekonomide çevreci eğilimlerin güçlenmesi, akademik alanda önemli bir çalışma alanı olarak yeşil politik teoriyi biçimlendirmiştir. Sözü edilen gelişmelerden hareketle kaleme alınan bu çalışma ile yeşil düşünceye temel oluşturan ekofaşizm, ekofeminizm, ekososyalizm, ekoliberalizm ve yeşil muhafazakârlık gibi ideolojilerin temel argümanlarından hareketle, yeşil ideolojilerin yeşil siyasete yansımaları Dünya örnekleri üzerinden değerlendirilmekte ve Türkiye’deki yansımaları analiz edilmektedir. Türkiye’nin yeşil parti deneyimi siyasi yaşama belirgin bir biçimde etki edecek bir düzeye erişememiş olsa da artan çevre sorunları ve yurttaşların çevreye olan duyarlılığındaki artış, siyasi partilerin gerek parti programlarında gerekse de seçim beyannamelerinde çevreye yer vermeleri sonucunu doğurmuştur. Bu çalışmada, 24 Haziran 2018 Türkiye genel seçim sonuçları çerçevesinde mecliste temsil hakkı kazanan Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), İyi Parti (İYİ Parti) ve Halkların Demokratik Partisi (HDP)’nin parti programları temel alınarak ve 1 Kasım 2015 genel seçimleri ile 24 Haziran 2018 Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ait partilerin seçim beyannameleri üzerinden, onların çevreye yönelik yaklaşımları analiz edilmektedir. İncelenen bu beş partiye ek olarak, Türkiye’de yeşil siyasetin örneğini oluşturan Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi’nin parti programı da ayrıca değerlendirilmektedir. Bu bağlamda çalışma, belirtilen analizler üzerinden Türkiye’de yeşil ideolojilerin yeşil siyaset üzerindeki etkilerine dair literatürdeki boşluğu gidermeyi hedeflemektedir.
Keywords : Ekofaşizm, Ekofeminizm, Ekoliberalizm, Ekososyalizm, Yeşil Siyaset