DOĞU VE BATI DÜŞÜNCE DÜNYASINDA İNSAN FİİLLERİ

Authors : Aziz Can Şensazli

Pages : 207-226

View : 19 | Download : 14

Publication Date : 2019-06-28

Article Type : Research

Abstract :Felsefe, günlük hayatımızda kullanmış olduğumuz kavramların derinliklerine inerek onları anlamlandırmaya çalışır. Özünde düşünce jimnastiği olarak tanımlayabileceğimiz felsefe birçok kavram üzerinde yüzyıllar boyunca tartışmalara zemin oluşturmuştur. Bu tartışmalardan biri de insanî fiil üzerinedir. Eski Yunandan günümüze kadar olan süreçte insan fiil konusu tartışılmış ve üzerinde herhangi bir konsensüse varılamamıştır. Bu konu Aristo’dan günümüze kadar birçok düşünür tarafından incelenmiş ve üzerinde çok sayıda çalışma yapılmıştır. Özellikle İslamî geleneğin katkısı çok büyük olmuştur.  Mu’tezile’nin başlattığı tartışmaya daha sonra Ehl-i Sünnet kelamcıları da katılmış ve bu konuda yüzlerce cilt kitaplar yazmışlardır. İmam-ı Eş’ari, İmam-ı Maturidî, Nesefî, Razi ve Taftazanî gibi kelamcılar ilgili konuya çok büyük emek sarf etmişlerdir. Benzer şekilde konu üzerinde Batılı filozoflardan Immanuel Kant, Mill ve 20. Yüzyılın önemli düşünürlerinden Alfred Schutz gibi filozof ve düşünürler de önemli katkı sağlamışlardır. 
Keywords : Fiil, Ehl-i Sünnet, Mu'tezile, Cebriye, Saik, İnsanî Fiil