Vicdan Kavramına Psikolojik ve Dini Yaklaşımlar

Authors : Davut Ceylan

Pages : 185-199

Doi:10.31120/0.2018.35

View : 24 | Download : 35

Publication Date : 2017-06-01

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmada vicdan kavramına dair batılı ve İslam düşünürlerinin görüşleri değerlendirilmekte ve yakın dönem mütefekkirlerinden olan Said Nursi’nin vicdana dair mülahazalarına yer verilmektedir. Vicdan fikri ana akım olarak iki temelde ele alınmaktadır. Bunlardan biri onun doğuştan var olan insani bir değer olduğudur. Diğeri ise edimsel olarak sonradan kazanıldığına dair görüştür. Batılı düşünürlerin birçoğu vicdanı edimsel kabul ederken İslam düşünürlerinin geneli onu varoluşsal beşeri bir değer görmektedir. Kuran’da "vicdan” ifadesi yer almamakla birlikte Said Nursi, onu insan ile Allah arasındaki iletişimin alt ucu olarak görmektedir. Allah insana peygamber ile hitap ettiği gibi ona vicdanından da seslenmektedir. Bu nedenle bozulmamış vicdanın mazhar olduğu her ilham/bilgi, ilahi bir kelamdır. Evrendeki varlıkları irade sıfatıyla yöneten Allah, kelam sıfatıyla vicdana etki etmekte ve eşyanın özüne uygun doğru davranışı insana bildirmektedir.
Keywords : Vicdan, hakikat, doğru davranış, ahlak, ilham/bilgi, insan