Moğolları Durduran Savaş: Aynicâlût Savaşı

Authors : Hüseyin Ali

Pages : 292-308

Doi:10.52115/apjir.1146832

View : 23 | Download : 15

Publication Date : 2022-08-18

Article Type : Research

Abstract :İslam tarihindeki en önemli savaşlardan biri sayılan Aynicâlût savaşı H. 25 Ramazan 658 / M. 3 Eylül 1260 tarihinde meydana geldi. Zor koşulların hâkim olduğu bir dönemde ortaya çıkan Memlûklu Türk hükümdar Seyfüddîn Kutuz, Moğol akınlarını durdurmayı başardı. O sıralarda komutanlarından biri olan Baybars el-Bundukdârî ile birlikte askeri ve siyasi deneyim ve feraset sayesinde Moğolları yenilgiye uğratarak Moğollara ilk ağır yenilgiyi yaşatan komutan oldu. Aynicâlût savaşı, İslam dünyasındaki birçok şehrin trajik bir şekilde Moğolların eline geçmesinden sonra yaşandı. Önce Harezmîler devletini yıkan Moğollar daha sonraları kuşattıkları Bağdat’ı ele geçirdiler. Böylece şehri yakıp yağmaladıktan sonra halife el-Mutasımbillah’ı katlettiler. Bunun sonucunda Abbasî hilafeti de son bulmuş oldu. Ondan sonra Suriye ve Filistin’deki bütün şehirler düştü ve Hülâgû'nun yönetimi altına girdi. Mısır ise bu sıralarda iç çekişmelerle boğuşuyordu. Bu çekişmeler öyle sürüp giderken sonunda 1259 yılında sultan Seyfüddîn Kutuz, Memlûklu sultanı olarak Mısır’da tahta çıktı. Ardından Moğollara karşı koymak için hazırlıklar yapılmaya başladı. Önce Mısır’ın iç işlerine çeki düzen veren Kutuz, tahtta gözü olanların isyanlarını bastırdı. Ondan sonra Farisuddin Aktay’ın öldürülmesinden sonra Mısır’dan kaçmış olan kölemenleri kapsayan genel af çıkardı. Askeri hazırlıkları aksatan ekonomik krizin üstesinden gelebilmek için dönemin Mısır baş kadısı İzzeddin b. Abdusselam’dan Mısır halkından vergi toplamasına imkân veren bir fetva çıkarmasını istedi. Kadı İzzeddin b. Abdusselam belli başlı bir takım özel şartlarla vergi toplamaya imkan veren bir fetva çıkardı. Sultan Kutuz, askeri hazırlıklarını bitirir bitirmez orduyu Mısır’ın doğusunda bulunan Salihiye’ye doğru yola çıkardı. Oradan Filistin’deki Bisan ve Nablus arasında yer alan Aynicâlût ovasına vardı. Burada İslam ordusu ile Moğol ordusu arasında yaşanan savaş Müslümanların zaferiyle sonuçlanırken Moğol ordusunun büyük bir bölümü imha edildi.
Keywords : Aynicâlût Savaşı, Kutuz, Moğol, Memlûkler, Baybars