Meşhûr Muhaddislerin Hocası Kuteybe b. Saîd’in Hayatı ve Hadis İlmine Katkıları

Authors : Abdullah Aydin

Pages : 51-78

Doi:10.17050/kafkasilahiyat.1194314

View : 12 | Download : 3

Publication Date : 2023-01-28

Article Type : Research

Abstract :Tarihe yön verenlerin hocalığını yapan şahsiyetler zamanın karanlık dehlizlerinde kaybolmaya mahkûm edilmemeli aksine onların hayatları ve ilmî faaliyetleri imkânlar nispetince aydınlatılıp ilim dünyasına sunulmalıdır. Meşhûr muhaddislerin hocası olan Kuteybe b. Saîd (ö. 241/855) de bu şahsiyetlerden biridir. 150/767 yılında Horasan bölgesindeki Belh şehrinde doğan Kuteybe, uzun yıllar devam eden ilim yolculuklarında Leys b. Sa‘d (ö. 174/791), Mâlik b. Enes (ö. 179/796), Hammâd b. Zeyd (ö. 179/796) ve Süfyân b. Uyeyne (ö. 198/814) gibi büyük hadis âlimlerine talebelik yapmıştır. Gençlik yıllarında gördüğü bir rüyanın etkisiyle görüşlerini değiştirerek ilmi serüvenini rey ekolünden hadis ekolüne çevirmesi hayatında dönüm noktasını oluşturan Kuteybe’nin hadislerine Ahmed b. Hanbel (ö. 241/855), Buhârî (ö. 256/870) ve Müslim (ö. 261/875) başta olmak üzere 3. asrın büyük musannif muhaddisleri eserlerinde yer vermiştir. Makalede, rivayetlerin meşhur musanniflere ulaşmasında önemli bir konumda bulunan Kuteybe’nin hayatı, temel değişim noktası, rıhleleri, hoca ve talebeleri, hadis ilmine yaptığı katkılarının yanı sıra rivayetleri en çok bulunduğu eser olması sebebiyle Sahîh-i Müslim’deki kitaplara dağılımı açısından incelenmiştir.
Keywords : Hadis, Muhaddis, Ehl-i Hadis, Ehl-i Re’y, Kuteybe b. Saîd