Mâtürîdîler’in Ulûhiyyet Konusunda Kerrâmiyye’yi Tenkitleri (Ebü’l-Berekât en-Nesefî Örneği)

Authors : Hüseyin Doğan

Pages : 171-188

Doi:10.17050/kafkasilahiyat.730620

View : 23 | Download : 8

Publication Date : 2020-07-08

Article Type : Research

Abstract :Horasan ve Maveraünnehir bölgesi, tarih boyunca pek çok dinî, siyasî, felsefî ve mezhebi oluşumlara ev sahipliği yapmış olan bir bölgedir. Hiç kuşkusuz Ebü’l-Berekât en-Nesefî de, Horasan ve Maveraünnehir bölgesinin yetiştirmiş olduğu önemli ilim adamlarındandır. Hanefî-Mâtürîdî kelâm geleneğine bağlı olarak benimsediği ve kabullendiği görüşleri itibariyle, kendi döneminde ortaya çıkan ve kendisinin Ehl-i Sünnet karşıtı olarak nitelendirdiği pek çok grup veya mezhebe karşı koymuştur. III.-VII./IX.-XIII. yüzyıllar arasında Horasan Horasan ve Maveraünnehir bölgesinde faaliyet gösteren ve önemli bir kelâmî okul olan Muhammed b. Kerrâm (ö.255/869) ve hareketi, Ebü’l-Berekât en-Nesefî’nin fazlasıyla dikkatini çektiği bir mezheptir. Nesefî, Kerrâmiyye’ye dönük eleştirilerini genel olarak Allah tasavvuru ile ulûhiyyet konularında yoğunlaştırmıştır. Nesefî’nin, Kerrâmiyye’nin benimsediği ve savunduğu bazı teolojik görüşlerine olan eleştirilerinde kimi durumlarda haklılık payı olsa da, kimi eleştiri ve tenkitlerinde ise ilmî ve nesnel çerçeveden tamamen uzak duygusal bir eğilim ve kabullerle yaklaştığı anlaşılmaktadır.
Keywords : Kelâm, Nesefî, Allah, Sıfat, Eleştiri,