Fenâ'nın Dilinden Adem'i Okumak

Authors : Ali Pulat

Pages : 23-29

Doi:10.34083/akaded.354281

View : 22 | Download : 11

Publication Date : 2017-12-31

Article Type : Research

Abstract :Edebî eserler incelenirken mensubu olunan medeniyetin dünya görüşü, değerler çerçevesi, kavram ve anlam dünyası dikkate alınmadığı takdirde; edibin ve döneminin eksik veya yanlış anlaşılması kaçınılmazdır. Âkif Paşa (1787-1845)’nın Adem Kasidesi ’ndeki "adem” ifadesiyle şekillenen şiirin dünyası, şiirin ruhuna uygun bir biçimde "fena” kavramı ve çağrışımları ile yeniden okunduğunda, elde edilemeyen varlığa bir isyan yerine; varlığın örttüğü, perdelediği ve gizlediği fena (yokluk, yok olma) halinin ve neticede yaşanan sıkıntıların sebep ve sonuçları görülecektir. Bunu anlatmak isteyen şair hemen ilk beyitte (Yokluk düşüncesinin bile insana can verdiğine, yokluk şarabının özünün canın cevheri olduğuna) dikkat çeker ve akabinde, (Yokluğun cennet bahçesindeki nimetlerle kıyaslanamaz) olduğunu vurgularken "fena” halinin özelliklerine dikkat çekmektedir. Şiirin son beytinde ise şair kendini (İki cihânın şahlar şahının yolunda yok olduğunu) söylerken, bir manada fenâ-fi’rresûl haline işaret etmiş olmaktadır. Bu sebeple Adem Kasidesi ’nin şairin mensup olduğu medeniyetin diliyle yeniden okunması faydalı olacaktır, düşüncesindeyiz.     
Keywords : Adem Kasidesi, fena, şiir