Tûsî ve Kâtibî’nin Teselsül Münâzarasının Tahlili

Authors : Mehmet Tayfun Küçük

Pages : 35-43

View : 17 | Download : 7

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research

Abstract :Bu makalede Necmeddin Kâtibî ile Nasreddin Tûsî arasında teselsülün imkânı/imkânsızlığı konusunda gerçekleşen yazılı bir münâzara analiz edilmiştir. Bu münâzarada, klasik dönemde teselsülün imkânsızlığına dair İslam düşünürleri tarafından öne sürülen en meşhur delillerden üçü ele alınmıştır. Bu deliller klasik İslam düşüncesinde burhân-ı arşî, burhân-ı tatbîk ve burhân-ı tezâyüf adıyla bilinen delillerdir. Kâtibî, bu delillere karşı itirazlarını ortaya koymak için hocası Tûsî’ye bir mektup yazmış, bu mektubunda öncelikle teselsülün imkânsızlığına dair öne sürülen bu delilleri takrir etmiş, daha sonra bu delillere karşı itirazlarını sıralamıştır. Bunun üzerine Tûsî, Kâtibî’nin bu itirazlarına oldukça doyurucu ve ikna edici cevaplar vermiştir. Hocasının açıklamaları neticesinde ikna olan Kâtibî, münâzara sonucunda teselsülün imkansızlığına dair klasik dönemde ortaya koyulan bu delillerin geçerliliğini Tûsî’nin açıklamaları bağlamında kabul etmiş ve son bir itiraf mektubu yazarak bu kabulünü dile getirmiştir. Tûsî’nin bu itirafa cevap olarak teşekkür ve takdir sadedinde yazdığı son mektupla münâzara sona ermiştir.
Keywords : Felsefe, Teselsül, Münâzara, Tûsî, Kâtibî