İslam Felsefesi ve Batı Felsefesi Açısından Müsamaha ve Tolerans

Authors : Semra Kizilarslan

Pages : 37-68

Doi:10.46231/akademiar.672739

View : 38 | Download : 15

Publication Date : 2020-12-24

Article Type : Research

Abstract :Müsamaha ve tolerans Türkçede birbiri yerine kullanılan iki sözcüktür. Toplumsal yaşamanın bir gerekliliği olarak müsamaha; insanlara sorumluluklar karşısında kolaylık gösterme, toplumsal yapıyı sarsıcı mahiyette ve önemli olmayan hata ve kusurları hoş görme ve bağışlama, kendinden olmayanlara güçlük çıkarmama, onlara müdahale ve baskıda bulunmama, farklılık ve kusurları görmezden gelme, çeşitli inanç, düşünce ve davranışları özgürce dile getirme anlamına gelmektedir. Batıdan dilimize geçen tolerans kavramı ise Latince "tolerare” kelimesinden türetilmiş olup tahammül etme anlamına gelse de taviz verme, felaketlere katlanma, sıkıntı çekme anlamlarını da taşımaktadır. Günlük hayatta kullanılan bu iki kavram felsefi anlamlar barındırmaktadır. Bu iki sözcüğün felsefi zihniyetini anlamak için Batı ve İslam toplumunda filozoflar tarafından nasıl anlaşıldığına bakmak gerekir. Bu yazıda amaçlanan Fârâbî, İbn Sînâ, John Locke ve Voltaire üzerinden müsamaha ve tolerans kavramını ve bu iki kavram arasındaki farkları filozoflar üzerinden vurgulamaktır. Metinde ilk önce müsamaha ve tolerans kavramlarının sözlük anlamlarına yer verilmiştir. Daha sonrasında Fârâbî, İbn Sînâ’da müsamaha ve John Locke ve Voltaire’de tolerans kavramlarına yer verilmiş ve ilgili eserleri üzerinden her iki kavram ile ilgili felsefi düşünce ve arka plan sunulmuştur.
Keywords : Müsamaha, Tolerans, Fârâbî, İbn Sînâ, John Locke, Voltaire