Geleceğin Korkusunu Geçmişin Hüznünü Taşımayan İnsan: İbnü’l-vakt

Authors : Mehmet Yildiz

Pages : 79-98

Doi:10.46231/sufiyye.1014096

View : 27 | Download : 9

Publication Date : 2021-12-30

Article Type : Research

Abstract :Zamanın değerlendirilmesi meselesi sonuçları itibariyle insan hayatında çok merkezî bir yer tutmaktadır. İslâm inancı açısından insana verilen en önemli nimetlerden biri de zamandır. İnsan, kendisine verilen bu nimeti yerinde değerlendirip değerlendirmemesine göre ahirette hesaba çekilecektir. Bu sebeple sûfîler zamanın değerlendirilmesi meselesine son derece önem vermişlerdir. Onların zaman tanziminde üzerinde durdukları hususlar, sâlikin manevî hayatında dönüşümü beraberinde getiren amelî pratiklerin uygulanması için sınırları tayin edilebilen bir zaman ve mekân aralığını gerektirmektedir. Sûfîler, zamanın değerlendirilmesi meselesini başı sonu belli bir zaman ve mekân aralığını ifade eden vakit kavramı üzerinden ifade etmeye çalışmışlardır. Vaktin bihakkın değerlendirilmesi sonucunda sâlikin iki kazanımı meydana gelmektedir. Birincisi gelecek korkusundan emin olmak ikincisi ise geçmişin hüznünden kurtulmaktır. Binaenaleyh sûfîler insan hayatındaki bu iki temel probleme bir çözüm yolu olarak sâlikin ibnü’l-vakt olmasını önermişlerdir. Biz de makalemizde vakit kavramını zaman ifade eden diğer kavramlardan belirgin bir şekilde ayıran manalar üzerinde durduk. Bu bağlamda vakitten türetilmiş olan ibnü’l-vakt ile doğrudan bağlantılı olan terimleri açıklamaya çalıştık. Daha sonra ibnü’l-vakt olmanın insan doğasında var olan korku ve hüzün problemlerini çözme yönünü değerlendirdik.
Keywords : Tasavvuf, ibnü’l-vakt, vakit, hâl, dehr, ebü’l-vakt.