MANİSA YAZMA ESER KÜTÜPHANESİNDEKİ YEKŞAH CİLTLER

Authors : Yasin Çakmak

Pages : 300-324

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2021-07-15

Article Type : Research

Abstract :Türk İslâm sanatının her döneminde icra edilen eserlerin tezyinat programı birbirleriyle irtibatlı ilerlemiş ve hiçbir zaman bütünlüğünü kaybetmemiştir. İslâmiyet’in tarih sahnesine çıkması ve gelişen fetihlerle birlikte birçok yeni kültürlerle tanışılmış ve Türk-İslam sanatına yeni bezeme unsurları girmiştir. Anadolu Selçukluları ve Beylikler Döneminden sonra Fatih Devrinde Osmanlı cildi kendi üslubunu oluşturarak birbirinden sanatlı eserleri vücuda getirmiştir. Osmanlı Devleti’nin Batı ile kurduğu münasebetler neticesinde XVII. ve XVIII. yüzyıllarda yeni tezyinî unsurlar Türk cilt sanatına girmiştir. Klasik dönemden sonra malzeme ve teknik anlamında farklılaşma yaşanarak ciltler üzerindeki desenler "yazma” tekniğinde üretilmiştir. Akabinde bu motifler "yekşah” aletiyle işlenerek hacim kazandırılmış ve sanat değerleri daha da arttırılmıştır. Cilt sanatı araştırmalarında yekşah örnekleri az bulunmakta olup gerekli akademik çalışmalardan da uzak kalmıştır. Manisa Yazma Eser Kütüphanesi’ndeki 13.105 adet yazma eser ayrıntılı bir şekilde incelenmiş ve 3 adet Türkçe, 3 adet Arapça ve 1 adet Farsça muhtevaya sahip 7 adet yazma eser cildinin yekşah tekniğinde bezendiği tespit edilmiştir. Ciltler; desen, teknik ve kompozisyon açısından irdelenerek diğer müze ve koleksiyonlardaki örneklerle karşılaştırılmıştır.
Keywords : yekşah, cilt sanatı, tezyinat, manisa, osmanlı