OSMANLI’DA KORUMAYA MUHTAÇ ÇOCUKLAR VE VESAYET KURUMU: AYINTÂB’DAKİ UYGULAMASI (1750-1806)

Authors : Murat Çelikdemir, Melahat Arikan

Pages : 46-73

View : 14 | Download : 6

Publication Date : 2022-07-01

Article Type : Research

Abstract :Osmanlı Devletinde "Vesâyet Kurumu” sayesinde, kimsesiz çocukların himayeleri sağlanmıştır. Anne ve babasını kaybeden veya terk edilen çocukların bakım ve terbiyesi için görevlendirilen kişilere "vasî” denirdi. Vasîler, aileden ve yakın akrabadan olacağı gibi akraba olmayanlardan da tayin edilebilirdi. Kimsesiz kalan çocukların hepsine tek bir vasî atandığı gibi her birine farklı vasîler de tayin edilebilirdi. Vasî atama işlemleri, kadılar tarafından gerçekleştirilirdi. Mahkemelerce atanan vasîlerin belirli niteliklere sahip, güvenilir kişiler olması gerekirdi. Vasîler vesayeti altındaki kişilerin haklarını en iyi şekilde temsil etmekle yükümlüydü. Vasînin görevini layıkıyla yapıp yapmadığını denetlemek için "nazır” adı verilen görevliler tayin edilmekteydi. Görevini suiistimal eden vasîler azledilirdi. Azledilen, görevinden feragat eden veya vefat eden vasîlerin yerine yenileri atanırdı. Vasîlerin görevi, çocuklar reşid olunca sona erer; mallar eksiksiz olarak teslim edilirdi. Bu çalışma ile Osmanlı Devletinde korumaya muhtaç çocuklar ve vesayet kurumunun Ayıntab’daki (Gaziantep) uygulamaları değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Ayıntâb, vesâyet, vasî, hidâne, tebenni, lakît.
Keywords : Ayıntâb, vesâyet, vasî, hidâne, tebenni, lakît.