MARKA TUTUM ÖLÇEĞİ (MTÖ) GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Authors : Ercan Polat, Ünal Karli, M. Settar Koçak, Suat Karaküçük

Pages : 29-36

View : 21 | Download : 8

Publication Date : 2008-04-15

Article Type : Research

Abstract :Bu çalışmanın amacı marka kavramına yönelik genel tutumların belirlenebilmesi için yapılacak olan araştırmalarda kullanılabilecek bir ölçüm aracı geliştirmektir. Çalışmanın örneklem gurubunu Ankara'da bireysel ve takım spor dallarında mücadele eden 17-43 yaş aralığında ve 22,98 ± 5,21 yaş ortalamasına sahip aktif sporcular oluşturmuştur. Anket katılımcılara rasgele seçme yöntemiyle yüz yüze görüşülerek dağıtılmış ve araştırmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden sporculara uygulanmıştır. Dağıtılan toplam 300 anketten doğru olarak doldurulmuş, 244 anket değerlendirilmeye alınmıştır. Veri toplama aracı olarak iki bölümden oluşan bir anket kullanılmıştır. Birinci bölümde katılımcıların kişisel özelliklerini (yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, vs.) sorgulayan ifadeler bulunurken, ikinci bölümde katılımcıların marka kavramına yönelik tutumlarını değerlendiren 30 maddeden oluşan Marka Tutum Ölçeği (MTÖ) bulunmaktadır. Anketin ikinci bölümünde bulunan ifadelerin değerlendirilmesinde 5 puanlı likert tipi ölçek kullanılmıştır. (1 = kesinlikle katılmıyorum, 3 = kararsızım, 5 = kesinlikle katılıyorum). Verilerin istatistiksel analizinde keşfedici faktör analizi kullanılarak ölçeğin alt boyutları ortaya konulmuştur. Keşfedici faktör analizinde varimax eksen döndürme testi ile birlikte temel bileşenler analizi yöntemi uygulanmıştır. Ölçeğin iç tutarlılığını test etmek için keşfedici faktör analizi sonucunda belirlenmiş olan alt boyutlara ve toplam ölçeğe Cronbach's Alfa iç tutarlılık testi uygulanmıştır. Analize alınan maddelerden 20'sinin öz değeri 1'den büyük altı faktör altında toplandığı görülmektedir. Bu altı faktörün ölçeğe ilişkin açıkladıkları varyans %59.96 olarak saptanmıştır. Birinci faktör 1., 2., 3., ve 4. maddelerden, ikinci faktör 16., 17. ve 18. maddelerden, üçüncü faktör 10., 11., 19. ve 20. maddelerden, dördüncü faktör 7., 8., 9. ve 12. maddelerden, beşinci faktör 13., 14. ve 15. maddelerden ve altıncı faktör 5. ve 6. maddelerden oluşmuştur. Faktörlerin Cronbach's Alpha iç tutarlılık değerleri birinci faktör için 0,71, ikinci faktör için 0,76, üçüncü faktör için 0,72, dördüncü faktör için 0,65, beşinci faktör için 0,63 ve altıncı faktör için 0,60 olarak tespit edilmiştir. Toplam ölçeğin Cronbach's Alpha iç tutarlılık değeri ise 0,77 olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak, yapılan analizler, MTÖ'nün tüketicilerin genel marka kavramına yönelik tutumlarını ölçme ve değerlendirmede geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu ortaya koymuştur.  Veri toplama aracı olarak iki bölümden oluşan bir anket kullanılmıştır. Birinci bölümde katılımcıların kişisel özelliklerini (yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, vs.) sorgulayan ifadeler bulunurken, ikinci bölümde katılımcıların marka kavramına yönelik tutumlarını değerlendiren 30 maddeden oluşan Marka Tutum Ölçeği (MTÖ) bulunmaktadır. Anketin ikinci bölümünde bulunan ifadelerin değerlendirilmesinde 5 puanlı likert tipi ölçek kullanılmıştır. (1 = kesinlikle katılmıyorum, 3 = kararsızım, 5 = kesinlikle katılıyorum). Verilerin istatistiksel analizinde keşfedici faktör analizi kullanılarak ölçeğin alt boyutları ortaya konulmuştur. Keşfedici faktör analizinde varimax eksen döndürme testi ile birlikte temel bileşenler analizi yöntemi uygulanmıştır. Ölçeğin iç tutarlılığını test etmek için keşfedici faktör analizi sonucunda belirlenmiş olan alt boyutlara ve toplam ölçeğe Cronbach's Alfa iç tutarlılık testi uygulanmıştır. Analize alınan maddelerden 20'sinin öz değeri 1'den büyük altı faktör altında toplandığı görülmektedir. Bu altı faktörün ölçeğe ilişkin açıkladıkları varyans %59.96 olarak saptanmıştır. Birinci faktör 1., 2., 3. ve 4. maddelerden, ikinci faktör 16., 17. ve 18. maddelerden, üçüncü faktör 10., 11., 19. ve 20. maddelerden, dördüncü faktör 7., 8., 9. ve 12. maddelerden, beşinci faktör 13., 14. ve 15. maddelerden ve altıncı faktör 5. ve 6. maddelerden oluşmuştur. Faktörlerin Cronbach's Alpha iç tutarlılık değerleri birinci faktör için 0,71, ikinci faktör için 0,76, üçüncü faktör için 0,72, dördüncü faktör için 0,65, beşinci faktör için 0,63 ve altıncı faktör için 0,60 olarak tespit edilmiştir. Toplam ölçeğin Cronbach's Alpha iç tutarlılık değeri ise 0,77 olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak, yapılan analizler, MTÖ'nün tüketicilerin genel marka kavramına yönelik tutumlarını ölçme ve değerlendirmede geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu ortaya koymuştur.
Keywords : SPOR, MARKA, TUTUM, TÜKETİCİ DAVRANIŞI