TÜRK KÜLTÜRÜNDE DOĞUMLA İLGİLİ TABULAR VE İŞLEVLERİ

Authors : Seval Kasimoğlu

Pages : 483-495

Doi:10.55666/folklor.1133589

View : 16 | Download : 9

Publication Date : 2022-08-25

Article Type : Research

Abstract :Bireylerin hayatlarında önemli bir yeri olan doğum, evlilik ve ölüm geçiş dönemi olarak adlandırılmaktadır. Bu dönemlerde bireyler yeni bir yaşam döngüsüne girmektedirler. Her toplumda geçiş dönemleri, kendi inanç sistemleri çerçevesinde farklı pratiklerle, tabularla şekillendirilmiştir. Doğum hazırlık aşamasından sonucuna kadar pek çok tabu ile sarıp sarmalanmış önemli bir geçiş dönemidir. Bu gelenekte tabular hem anne, hem bebek, hem de toplum açısından incelenebilir. Doğum süresince yemeden içmeye, dışarı çıkandan eve girene kadar günlük hayatta rahatça yapılan eylemler sınırlandırılmaktadır. Bunun yanı sıra anne ve çocuğun dışarıdan herhangi bir şeye maruz kalmamasına dikkat edildiği gibi onlara ait, onların vücutlarıyla bağlantılı parçaların da (tükürük, kan, ter, tırnak, göbek, diş gibi) alelade olarak dışarıya atımı yasaklanmıştır. İnsanlığın ilk kurallar silsilesi olan tabular, çeşitli gelenekler aracılığıyla varlığını sürdürmektedir. Özellikle doğaüstü güçlerle çerçevelenmiş doğum tabularının, soyun devamını sağlama ve nesillerin sağlıklı bir şekilde varlığını devam ettirme işlevi bilinmektedir. Bu çalışma doğumla ilgili tabuların neler olduğu ve bu tabuların hangi işlevleri üstlendiği sorusu çerçevesinde hazırlanmıştır. Bu perspektifle çalışmada, ilk olarak tabu ile ilgili, daha sonra da doğum tabusu ile ilgili bilgi verilmiştir. Çalışmanın bir sonraki bölümünde tabular; doğum öncesi tabular, doğum esnasıyla ilgili tabular ve doğum sonrası tabular isimleri altında incelenmiştir. Bu temel başlıklar da kendi içerisinde çeşitli alt başlıklara ayrılmıştır. Doğum öncesi tabular; çocuksuzluk tabusu, erkek çocuk olmaması tabusu, yemekle ve aşermeyle ilgili tabular, dokunma ile ilgili tabular, bakmayla ilgili tabular başlıkları altında incelenmiştir. Doğum esnasına ilişkin tabular başlığı altında düğüm tabularına yer verilmiştir. Doğum sonrası tabuları ise lohusa tabusu, isimle ilgili tabular, tırnak, saç, göbek bağı ve plasenta ile ilgili tabular ve nazar tabusu başlıkları altında incelenmiştir. Bu sınıflandırmalar kapsamında, belirlenen tabu örneklerinden hareketle doğumla ilgili tabular işlevsel açıdan incelenmiştir. Çalışmada bu işlevler altı başlık halinde sınırlandırılarak ele alınmıştır. Çalışmanın konusunun daha iyi anlatılabilmesi için Çankırı’dan da doğumla ilgili tabular derlenmiş ve bunlardan da çalışmada kısaca bahsedilmiştir.
Keywords : Doğum, Geçiş Dönemleri, İşlev, Lohusa, Tabu