TÜRK KÜLTÜRÜNDE TOPA DARA (SOPA TOPU)

Authors : Metin Bayram, Serkantevabil Aka, Gökhan Bayraktar, Kenan Şebin

Pages : 15-21

Doi:10.31463/aicusbed.507554

View : 28 | Download : 8

Publication Date : 2019-04-25

Article Type : Research

Abstract :İnsan topluluklarını millet yapan en önemli unsur, kültürdür. Kültür; İnsanın, kendisine ve dünyaya, yaradılışının dışında armağan ettiği maddi ve manevi değerlerin bir bütünü ve bu bütünlüğün bir kuşaktan diğerine aktarılmasıdır. Bu önemli değerlerden biriside spordur. Spor, hareket etme, eylemde bulunma gibi anlamları ifade etmektedir. Ayrıca spor, belirli bir sistem çerçevesinde, belirli prensipler ve otoriteye dayalı yapılan eylemlerin rekorla sonuçlandırılmasını amaçlayan etkinlikler olarak da tanımlanmaktadır. Geniş bir coğrafyaya egemen olan Türkler birçok spor faaliyetlerinin öncülüğünü yapmış, göç ettikleri her coğrafyada Türk kültüründen kaynaklanan sporları yaşatmış, geleneksel hale getirmiş ve kuşaklara aktarmak için çaba harcamışlardır. Bu sporlardan birisi de belirli bölgelerde top ve sopa ile oynanmış olan "Topa Dara (Topa Garane)” oyunudur. Bu çalışmanın amacı Türk kültür ve spor tarihinde önemli yeri olan bu oyunun geniş bir perspektif ile araştırılması, ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtılmasıdır. Çalışmada geçmişin ışığında, günümüzdeki durumu belirtmek için kullanılan araştırma yöntemlerinden gözden geçirme derleme yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak ise mülakat yöntemi ve doküman analizi yöntemleri kullanılmıştır. Elde edilen veriler ışığında oyunun tarihçesi, yapısı, kuralları, saha ve malzeme bilgisi gibi birçok bulgular elde edilmiştir. Sonuç olarak oyunun 1800 lı yıllardan daha öncesine dayandığı özellikle Doğu Anadolu Bölgesinde oynandığı, Yapısı itibariyle Amerika’da oynanan beyzbol oyunu ile benzeştiği ancak birebir etkileşimin olamayacağı anlaşılmaktadır. Oyunda kullanılan sopa ve topun halen oyuncuların kendi imkânlarıyla oluşturdukları doğal ürünlerden meydana getirildiği görülmüştür. Son yıllarda oyunun unutulmaya yüz tuttuğu belirli köyler dışında genel olarak yeni kuşaklar tarafından oynanmadığı tespit edilmiştir. Bu ve benzeri geleneksel oyunların yaşatılması ve daha kurumsal hale getirilerek sürdürülebilmesi kültür açısından önem arz etmektedir.
Keywords : Türk Spor Kültürü, Geleneksel Sporlar, Topa Dara