T.C. Kamu Denetçiliği Kurumu ile Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun Kurumsal Yapı, İşleyiş ve Etkinlikleri Açısından Bir Karşılaştırma

Authors : Ayça Beyoğlu

Pages : 992-1013

Doi:10.32709/akusosbil.863067

View : 20 | Download : 11

Publication Date : 2021-09-27

Article Type : Research

Abstract :Hukuk devleti ilkesi, devletin güçlü otoritesi karşısında bireyleri koruyan temel unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Günümüzde karmaşıklaşan toplumsal koşullar karşısında insan hak ve özgürlüklerinin korunup geliştirilmesi ve ihlallerin önlenebilmesi konusunda yeni mekanizmalara ihtiyaç doğmaktadır. Uluslararası koruma araçlarının oynadığı hayati role karşın, insan haklarının etkin bir şekilde korunması ulusal düzeyde başlamaktadır. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen "Paris Prensipleri” insan haklarının ulusal düzeyde korunup geliştirilmesi için kurulacak kurumların statüsü ve verimli şekilde çalışabilmeleri için sahip olmaları gereken temel standartları belirlemiştir. Bu çalışmada, Türkiye’de insan hakları alanında ulusal koruma mekanizmaları olarak çalışmak üzere oluşturulan T.C. Kamu Denetçiliği Kurumu ile Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu ele alınmaktadır. Bu iki kurum, öncelikle tarihsel olarak ulusal mevzuatımıza girme süreci kapsamında ele alınmıştır. İzleyen bölümlerde ise kurumsal yapı, işleyiş ve etkinlikleri açısından Paris İlkeleri kapsamında karşılaştırılmış ve idare ile bireyler arasındaki ilişkilere ilişkin olarak vermiş oldukları kararların etkinliği değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde ise her iki kurumun insan haklarını koruma ve geliştirme yönünden etkinliği tartışılarak eleştiri ve önerilere yer verilmiştir. Literatürde, Türkiye örneğine ait olan bu iki kurum genellikle tekil olarak ele alınmakta ve özellikle kurumsal yapı, işleyiş ve etkinlikleri açısından karşılaştırma yapan çalışmaların çok sınırlı bir alana sahip olduğu görülmektedir. Bu sebeple karşılaştırma yönteminin tercih edilmesi çalışmaya ayrı bir önem atfetmektedir.
Keywords : İnsan hakları, ulusal koruma, Paris Prensipleri, ombudsman, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu