Klasik Fıkıh Doktrininde Ceza Davalarında Şahitlikte Aranan Sıkı Şartlar ve Şahide Yüklenen Sorumluluklar

Authors : Betül Acar

Pages : 1144-1164

Doi:10.51702/esoguifd.1124391

View : 17 | Download : 10

Publication Date : 2022-09-15

Article Type : Research

Abstract :Şahitlik tarih boyunca hukukta vazgeçilmez bir ispat aracı olmuş, adalet ve hakkaniyetin sağlanması adına kabulü bazı şartlara tabi tutulmuştur. İslam yargılama usulünde şahitliğin edası ile ilgili aranan kriterlere ilaveten ceza hukuku özelinde bazı şartlar ve ilkeler belirlenmiştir. Ceza davaları, muâmelât davalarından daha ciddi ve geri dönülemez sonuçlar doğurduğundan Hz. Peygamber ve râşid halifeler bu davalarda daha hassas bir tutum sergilemiş, onların söz ve uygulamalarını delil alan müctehidler ceza davalarında yapılan şahitliklerin geçerli sayılabilmesi konusunda titiz bir yaklaşım ortaya koymuşlardır. Müctehidlerin ortaya koydukları bu yaklaşım bir taraftan ceza davalarında şahitliğe muâmelât davalarındaki şahitlikten daha sıkı şartlar getirip tanığa bazı sorumluluklar yüklerken, diğer taraftan bireyin kolayca suçlu addedilmesi ve cezalandırılmasının önünü tıkayarak onu korumaktadır. Bu makalede, ceza davalarında şahitlikte aranan sıkı şartlar ve şahide yüklenen bazı sorumluluklara ilişkin Hz. Peygamber ve râşid halifelerinin söz ve uygulamaları ile klasik doktrinde benimsenen yaklaşımın tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda hadis kaynaklarındaki örnekler kronolojik olarak aktarılmıştır, dört mezhebin görüşü klasik literatürdeki bazı önemli eserlerden faydalanılarak mukayeseli bir biçimde ele alınmıştır.
Keywords : İslam Hukuku, Fıkıh Doktrini, Yargılama, Ceza Davası, Şahitlik