Tasavvufta Yaratıcı Muhayyile Unsuru Olarak Himmet

Authors : Betül Izmirli

Pages : 392-413

Doi:10.51702/esoguifd.1049136

View : 17 | Download : 32

Publication Date : 2022-03-15

Article Type : Research

Abstract :Bu makale tasavvuf düşüncesinde yaratıcı muhayyile ögesi olarak himmeti ele almıştır. Himmet en genel mânasıyla yetkin insandaki ilâhî enerjidir. Niyet, azim, kasd, cemˊiyyet, nefes gibi terimler de himmete yakın anlamda kullanılır. Himmet, Muhyiddîn İbnü’l-Arabî’nin yorum ve değerlendirmeleriyle semantik değişime uğramış ve insanın yaratıcılık yönünü ifade eden bir ıstılah hâline gelmiştir. Buna göre yetkin insan himmetiyle bir şeyler meydana getirebilir, zihninde hayâl ettiği şeyi dış dünyada var edebilir. Dolayısıyla himmetten yaratıcı muhayyilenin bir unsuru şeklinde bahsedilmeye başlanmıştır. Başta, ârif ve velî gibi tasavvuf ehlinin bir tasarrufu olarak görülen bu unsur, zamanla menkıbelerde sıklıkla tekrarlanan bir motife dönüşmüştür. Buralarda velîlerin, himmetlerini mânevî yardım, feyiz, bereket, hayra kapı açmak, şerri engellemek gibi birçok hususta kullandıkları görülür. Çalışmanın, klasik bir kavram analizi olmaktan ziyade özellikle himmet teriminin tarihsel süreçteki telakki biçimlerini tayin etmek bakımından önemli ve orijinal olduğu kanaatindeyiz. Konu fenomenolojik yaklaşım mantığıyla ele alınmış, bazı kavramların detaylı tahlili için ise kavram analizi yönteminden istifade edilmiştir.
Keywords : Tasavvuf, Küllî Yaratma, Cüz’î Yaratma, Yaratıcı Muhayyile, Himmet, Muhyiddîn İbnü’l-Arabî.