İnsan ve Eylemleri Arasında Bir Dönüşüm Aralığı Olarak Niyet

Authors : Muhammed Muhdi Gündüz

Pages : 308-327

Doi:10.51702/esoguifd.1039473

View : 19 | Download : 9

Publication Date : 2022-03-15

Article Type : Research

Abstract :İnsanlığın kadim meselelerinden olan özgür irade mevzusu yaşanılan dönemin düşünce yapısına göre farklı şekillerde tartışılmaktadır. Her şeyin yaratıcısı olan Allah’ın karşısında eylemlerinden sorumlu bir varlık olan insanın özgürlüğü konusu, İslam düşünce geleneğinde mülahaza edildiği görülmektedir. Mezkûr gelenekte Allah’ın mutlak adil olduğundan yola çıkılarak insanlara zulmetmeyeceği, dolayısıyla insanların eylemler üzerinde tasarruflun olması gerektiği vurgulanmaktadır. Günümüzde ise sinir bilimindeki veriler ışığında insanın özgür irade konusunun farklı boyutta gündeme tekrar geldiği görülmektedir. Güncel bilimsel veriler eylem sürecinin bilinç dışındaki nöron faaliyetleri ile başladığından yola çıkarak insanın özgür irade sahibi olmasının bir yanılsamadan ibaret olabileceği iddia edilmektedir. Ancak her iki yaklaşımda kişi ve eylemleri arasında anlam kazanan niyet ile insanın eylem sürecinde aktif rol oynama imkânına sahip olduğu ifade edilmektedir. Niyet, özgür iradenin somutlaşmış hali olmakta olup niyet edebilme özelliği ile de insan eğitime açık bir varlık halini almaktadır. Buna uygun olarak çalışmada insanın niyet eden bir varlık olarak özgür irade sahibi olduğu dolayısıyla eğitilebilme özelliği kazandığı konusu ön plana çıkarılacaktır. Nihayetinde bu çalışmada niyetin İslam düşünce geleneğindeki sevk eden ve eyleme yönelme anlamlarının insanın eğitilmesine sağladığı imkânlar gündeme getirilmektedir.
Keywords : Din Eğitimi, Eğitim, İnsan, Özgür İrade, Niyet