Sultanın Mektubu: Osmanlı Hac Organizasyonunda Mekke Emirlerine Gönderilen Nâme-i Hümâyûnlar

Authors : Abdullah Çakmak

Pages : 62-83

Doi:10.51702/esoguifd.1023948

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2022-03-15

Article Type : Research

Abstract :Osmanlı Devleti, her sene dünyanın çeşitli bölgelerinden Haremeyn'e gelen hacıların güvenli bir şekilde hac yapabilmeleri için mutat tedbirler almaktaydı. Bu tedbirlerin alınması aynı zamanda Osmanlı Devletinin bölgedeki meşruiyetini sağlaması bakımından gerekliydi. Bu kapsamda Haremeyn hizmetlerinin yürütülmesinde başat rol oynayan Mekke emirleri, kendilerine nâme-i hümâyûn(sultan mektubu) gönderilen imtiyazlı yöneticiler arasındaydı. Mekke emirlerine hitap eden bu nâme-i hümâyûnlar incelendiğinde hac yollarının ve hacıların himayesi, Kabe-i Muazzama'da gerekli tamir çalışmalarının yapılması, urban eşkıyasına karşı önlem alınması, surrenin usulüne uygun dağıtılması, ulema ve fukaranın gözetilmesi gibi hususlara temas edildiği görülmektedir. Osmanlı padişahlarının doğrudan Mekke emirlerini muhatap aldıkları bu mektuplarda bahsi geçen tembihler hac organizasyonuna verilen önemi göstermesi bakımından dikkat çekicidir. Dolayısıyla bu çalışma, hem arşiv belgeleri içerisinde önemli bilgileri içeren nâme-i hümâyûnları tanıtmayı hem de Mekke emirlerinin hac organizasyonundaki konumunu ortaya koymayı amaçlamaktadır.
Keywords : İslam Tarihi, Osmanlı Devleti, hac organizasyonu, Mekke emirleri, nâme-i hümâyûn