Zemahşerî’nin el-Minhac fî Usûli’d-Din Adlı Eseri ve Beyan Üslubu

Authors : Hüseyin Avci

Pages : 378-396

Doi:10.51702/esoguifd.958674

View : 21 | Download : 21

Publication Date : 2021-09-23

Article Type : Bookreview

Abstract :İslamî ilimler başta olmak üzere Arap edebiyatı, belagat, nahiv ve sözlükçülük alanlarında yazdığı eserlerle yaşadığı çağa damga vuran Zemahşerî, sadece o döneme değil günümüz ilim ve fikir dünyasına da ışık tutmuştur. Bir ilim ve kültür merkezi olması yanında Mu’tezile itikadının kalesi konumunda olan Harezmde doğup yetişen Zemahşerî, itizalî fikirlerini devasa eseri Keşşâfta ayrıntılı olarak serdetmiş, bununla birlikte Mutezile itikadının ilke ve esaslarını konu edindiği müstakil bir akaid eseri de kaleme almıştır. Çalışmamıza da esas olan el-Minhâc fî Usûli’d-Dîn adlı bu eser imamet meselesi dışında kelama dair tüm konuları mündemiç olup, soru cevap üslubuyla veciz bir şekilde kaleme alınmıştır. İtikadî meselelere yaklaşımında nasslar ışığında akla ve duyulara öncelik veren Zemahşerî ve Mu’tezile kelamcıları, İslâm dininde iman esaslarının temellendirilmesi, sistematik hale getirilmesi, izah ve ispat edilmesi, karşı delil ve fikirlerin çürütülmesini kendilerine vazife kabul etmişlerdir. Zemahşerî’nin günümüze kadar ulaşabilen eserlerinden biri olan el-Minhâc, küçük bir risale mahiyetinde olup, müellif İslam inanç esaslarına dair görüş ve kabullerini Kur’ân ayetleri, hadisler ve en çok da aklî çıkarımlarla ispat yolunu seçmiştir.
Keywords : Zemahşerî, Kelam, Mu’tezile, el-Minhâc, Fenkale