Büveyhîler’le Bahreyn Karmatîleri Arasındaki Siyasi İlişkiler ve Bunun Irak İle Yakın Çevresindeki Yansımaları

Authors : Hanoğlan Haciyev, Reşat Ahmet Ağaoğlu

Pages : 184-208

Doi:10.51702/esoguifd.947713

View : 18 | Download : 5

Publication Date : 2021-09-23

Article Type : Research

Abstract :334 (945-946) tarihinde Bağdat’a girerek hanedanın Irak kolunu tesis eden Deylem asıllı Büveyhîler’le Bahreyn Karmatîleri arasındaki siyasi ilişkiler inişli çıkışlı seyretmiştir. Zeydî-Şiî mezhebine mensup bir hanedan olan Büveyhîler’le Karmatîler arasındaki ilişkilerde önceleri savaşlar belirleyici rol oynamıştır. Irak Büveyhî hükümdarı Muizzüddevle döneminde Büveyhî orduları, 340 (951) yılında Basra önlerinde Umman hükümdarı ve Hecer (Bahreyn) Karmatîleri’nden oluşan müttefik kuvvetleri mağlup etmiş ve bundan yaklaşık on beş yıl sonra Umman’ı ele geçirerek Karmatîler’in buradaki hâkimiyetine son vermiştir. Muizzüddevle’den sonraki Irak Büveyhî hükümdarlarından İzzüddevle Bahtiyâr ve Adudüddevle dönemlerinde Büveyhîler’le Bahreyn Karmatîleri arasındaki ilişkilerin iyi düzeyde olduğunu söylemek mümkündür. Bahreyn Karmatîleri’nin Irak bölgesindeki nüfuzuna en ciddi darbe, Büveyhî hükümdarı Samsâmüddevle’nin hakimiyeti döneminde Câmiayn savaşı ile vurulmuş ve bundan sonra Bahreyn Karmatîleri’nin Irak bölgesindeki nüfuzu sona erdirilmiştir (375/985). Yukarıdaki konuları ele alan bu makalede Irak Büveyhîleri’nin Bahreyn Karmatîleri ile olan siyasi ilişkileri farklı yönleri ile incelenmiştir.
Keywords : İslam Tarihi, Büveyhîler, Karmatîler, Abbâsîler, Irak, Umman, Bahreyn