DERVİŞ MEHMED BAHTÎ’NİN MANZUM TERCEME-İ ŞİR’ATÜ’L-İSLAM’INDA BULUNAN SÖZÜN ADABI VE SÜNNETLERİ ADLI FASIL ÜZERİNE BİR İNCELEME

Authors : Ömür Erbay

Pages : 301-316

View : 23 | Download : 8

Publication Date : 2022-04-27

Article Type : Research

Abstract :Derviş Mehmed Bahti tarafından 1070/1660 yılında tamamlanan ve İmamzade Muhammed b. Ebu Bekr’in Şir‘atü’l-İslâm ilâ dâri’s-selâm adlı eserinin, Türkçeye manzum bir tercümesi olan Terceme-i Şir‘atü’l-İslâm, kırk sekiz fasıldan oluşmaktadır. Bu durum, kaynak metin olan Şir‘atü’l-İslâm’da da böyledir. Mütercim, tercümesini yaparken eserini ne için telif ettiğini anlattığı sebeb-i telif bölümünde de buna, işaret etmiştir. Eser, manzum bir ilmihal olup fıkhî meseleleri ayet ve hadislerden delil göstererek anlatmaması yönüyle diğer ilmihallerden ayrılır. Birinci faslı Hz. Peygamber’e itaat etmenin önemiyle başlayan eser, kırk sekizinci fasıl olan hasta hakları faslı, hasta ziyaretinin usülleri faslı ile son bulur. Söz konusu manzum eserin, otuzuncu faslı ise "Sözün Adabı ve Sünnetleri” adlı fasıl olup çalışmamıza konu olan fasıl budur. Sözün gücünün, tesirinin, yerinde kullanılanının faydalarının, yerinde kullanılmayanının ise yıkıcı etkisinin, İslamî usüller çerçevesinde ele alındığı eser, bu yönüyle bir nasihat kitabıdır ve yazılış amacına sadakatla hizmet etmektedir. Derviş Mehmed Bahtî, eserinin telif sebeplerini açıkladığı bölümde; eserini, telebelerin ve fıkhi meseleleri öğrenmek isteyenlerin, işini kolaylaştırmak için yazdığını zikretmektedir. Günümüzde ilişkilerin en temel aracı olan dil, savaşlara da mutluluklara da sebep olabilmektedir. Öyle ki sözle birleşen yollar sözle ayrılabilmektedir. Dolayısıyla da ifadenin en güçlü aracı olan dilin, uygun ve toplumun menfaatine göre kullanımı son derece önem arzetmektedir. İslam toplumları, bu durumu birtakım kurallarla gerçekleştirmektedir. Çalışmamıza konu olan eser, bu kuralları layıkıyla izah etmeyi amaçlamaktadır.
Keywords : Manzum, Şir'atü'l-İslam, Söz, İlmihal