HARÎMÎ’NİN KIRK ARAPÇA BİLGECE SÖZÜN TERCÜMESİNDEN İBARET BİR ESERİ: ÇİHİL (KELİMÂT-I) HİKMET

Authors : Adem Ceyhan

Pages : 222-251

View : 26 | Download : 10

Publication Date : 2021-02-25

Article Type : Research

Abstract :16. asır Osmanlı âlim, mutasavvıf, şair ve yazarlarından biri olan Bosnalı Ali Dede’nin (ö. 1598) dinî, tasavvufi konularda birtakım eserleri vardır. 16 ve 17. asır şuara tezkirelerinde hakkında bilgi bulunmayan Bosnalı Ali Dede’nin hayatı ve eserlerine dair Nev‘î-zâde Atâyî’nin Şekāyık Zeyli, Peçevî Tarihi, Kâtib Çelebi Fezleke’si gibi bazı biyografik ve tarihî kaynaklarda az-çok malûmat yer almaktadır. Manzumelerinde "Harîmî” mahlasını kullanan Bosnalı Ali Dede’nin eserlerinden bir kısmını, Arapçadan tercümeleri teşkil eder. Onun kırk hadis, Hz. Ali vecizelerinden kırk söz, İbn Sînâ’ya ait Kasîde-i Rûhâniyye tercümesi, manzum çevirilerinden birkaçıdır. Harîmî’nin eserlerinden biri de kırk Arapça hikmetli sözün Türkçeye nazmen tercümesinden ibaret kitapçığıdır. Şair, eserinin konusuna uygun kelimelerle Allah’a hamd, Hz. Peygamber’le onun ailesi ve arkadaşlarına dua ve selâm ettikten sonra hikmet sahibi kişilerle görüşmeyi buyuran bir hadisi anarak kırk hikmetli sözü derleyip nazmen çevirdiğini anlatır. Bunun ardından kırk Arapça güzel ve hikmetli sözü ikişer beyitle Türkçeye tercüme etmiştir. Birkaç beyitle tercümesini tamamlayan şairin bu eseri, kırk hadis ve Hz. Ali’den kırk vecize tercümesiyle hem şekil, hem de muhteva yönünden benzerlik göstermektedir. Bu çalışmada Harîmî’nin hayatı ve bilhassa bazı Türkçe eserleri hakkında kısaca bilgi verildikten sonra, "Çihil Hikmet” (Kırk Hikmet) adını koyduğu eseri Latin harflerine ve günümüz Türkçesine aktarılarak okuyucuların incelemesine arz edilmiştir. 
Keywords : Harimi, , Çihil Hikmet, , Arapça, , Türkçe, , Manzum Tercüme