BİR EHL-İ BEYT MUHİBBİ MEHMED LEBÎB EFENDİ VE KERBELÂ MERSİYELERİ

Authors : Seydi Kiraz, Selim Ümütlü

Pages : 85-122

View : 37 | Download : 12

Publication Date : 2021-02-25

Article Type : Research

Abstract :Hz. Peygamber’in torunu Hz. Hüseyin’in H. 10 Muharrem 61/M. 10 Ekim 680 tarihinde katledilmesi her Müslüman’ın kalbinde derin yaralar açmıştır. Bu hadise, İslâm ümmeti içinde, etkileri bugüne değin uzanan kimi ayrılıklar oluşturmuş lakin katliamdan duyulan derin üzüntü İslâm’ın bütün yorumlarında ortak bir duygu olarak varlığını korumuştur. Her büyük tarihî hadisede olduğu gibi Kerbelâ vakası da çeşitli boyutlarıyla edebî eserlere yansımış, İslâm milletlerinin edebiyatlarında Hz. Hüseyin ve beraberindekilerin şehadetini konu alan çok sayıda edebî eser ortaya çıkmıştır. Bu ortak acı, Türk edebiyatında "Maktel, Muharremiyye, Kerbelâ Mersiyesi” gibi farklı isimlerle anılan manzumelere konu olmuş; muhtevası Kerbelâ hadisesi olan şiirler yazmak yüzyıllar içinde bir geleneğe dönüşmüştür. Bu geleneğin 19. yüzyıldaki temsilcilerinden biri de Encümen-i Şuarâ üyelerinden Mehmed Lebîb Efendi’dir (ö. 1867). O, her yıl muharrem ayı geldiğinde Kerbelâ konulu mâtemnâmeler yazmayı ve bunları neşretmeyi âdet hâline getirmiş bir şairdir. Şairin samimi duygularla kaleme aldığı bu uzun manzumelerde, asıl amaç sanat yapmaktan ziyade Kerbelâ hadisesini yâd etmektir. Bu çalışmada ilk olarak tür ve müellifle ilgili genel bilgiler verilmiş, ardından Mehmed Lebîb Efendi’nin H.1 Muharrem 1280/M.18 Haziran 1863 tarihinde neşrettiği Kerbelâ mersiyeleri biçim, muhteva ve dil özellikleri bakımından incelenmiştir. Çalışmanın sonunda metin, çeviri yazı hâlinde takdim edilmiştir.
Keywords : Hz. Hüseyin, , Lebîb, , Kerbelâ Mersiyesi, , muharrem, , Türk-İslam edebiyatı