CEMÂLÎ’NİN YEDİ VEZİNLE 98 ŞEKİLDE OKUNAN BİR BEYTİ

Authors : Esra Egüz

Pages : 1-34

View : 24 | Download : 14

Publication Date : 2021-02-25

Article Type : Research

Abstract :Cemâlî, XV. yüzyıl şairlerindendir. Dîvân, Miftâhü’l-ferec, Hümâ vü Hümâyûn, Risâle ve Risâletü’l-‘acîbe adlı eserlerin yazarıdır. Bu eserlerden ilk üçü hakkında çeşitli ilmî çalışmalar yapılmıştır. Risâle isimli eser, henüz ele geçmemiştir. Bu makalenin konusu, şairin Risâletü’l-‘acîbe isimli eserinde yer alan bir beyittir. Risâletü’l-‘acîbe, esas itibariyle Fatih Sultan Mehmed övgüsünde bir kasidedir. Fakat şair, eserini çeşitli poetik oyunlarla zenginleştirmiştir. O, kasidenin ana metninde kullanılan harflerden bazılarını seçerek bir sonraki satıra yazar, bunları birleştirince karşımıza yeni bir beyit çıkar. Bu beyitler kimi zaman tamamen noktalı harflerden oluşur, kimi zaman noktasız. Kimi zaman beyitteki kelimelerin harflerini ikişer ikişer birleşen kelimelerden, kimi zaman ise üçer üçer birleşenlerden seçer. Bazı beyitlerinde alfabedeki tüm harfleri tekrarlamadan kullanır, bazı beyitlerini ise dili ya da dudağı hiç hareket ettirmeden okuyabileceğimiz harflerden kurar. Ayrıca birden çok şekilde ve birden çok vezinle okunabilecek şiirler kaleme alır. Böylelikle orijinal bir eser ortaya koyar. Bu makalede Risâletü’l-‘acîbe’de yer alan ve yedi vezin ile 98 şekilde okunan bir beyit üzerinde durulmuştur.
Keywords : Klasik Türk edebiyatı, XV. yy. Türk edebiyatı, Fatih Sultan Mehmed, Cemali, Risâletü’l-‘acîbe