KLASİK OSMANLI ŞİİRİNDE GÜLÜN, BÜLBÜL VE DİĞER HAYVANLARLA İLİŞKİSİ

Authors : Talip Çukurlu

Pages : 353-376

View : 28 | Download : 13

Publication Date : 2019-02-28

Article Type : Research

Abstract :Günümüzde genel olarak "Divan Edebiyatı/Şiiri” ismiyle bilinen "Klasik Osmanlı Edebiyatı/Şiiri”, altı asırlık bir zaman dilimini ve üç kıtayı aşan büyük bir edebî oluşumdur. Temelde Türk-İslam kültürü kaynaklı olmasıyla birlikte Hint’ten Zerdüştlüğe, Çin’den Anadolu’ya kadar çeşitli medeniyetlere ait birçok kültürel öğe, bu edebiyatın tamamlayıcı bir parçası konumundadır. Yoğun olarak Anadolu coğrafyasında bulunan klasik şâirler, tabiatta gördükleri herhangi bir canlıyı, nesneyi veya karşılaştıkları tatlı veya acı olayları, farklı kültürlere ait kavramları, zihin süzgeçlerinden geçirerek şâirane bir hayalle şiirlerine nakşetmişlerdir. Çiçekler, hemen hemen her kültürde, mitolojide, efsanede kendisinden bahsedilen, insanoğlunun ayrılmaz bir parçasıdır. Daha çok Doğu edebiyatlarında rastlanan çiçeklerden en çok dikkat çekeni şüphesiz güldür. Geniş bir coğrafyada yetişmesi, göze, buruna ve dokunma hissine hitap etmesi, Hz. Muhammed (sav) ile ilişkilendirilmesi ve gösterişli bir çiçek olması, onu birçok edebi esere malzeme yapmıştır. Klasik Osmanlı şâirlerinin, şiirlerini topladıkları eserlere Divan adı verilmiştir. Bu eserlerin büyük bir bölümünü genellikle gazeller oluşturur. Gazel, âşıkane duyguların anlatılması için en uygun olan nazım şeklidir. Başka türlerde bir tek beyti bile olmayan kimi şâirlerin, gazel nazım şekliyle yazılmış birçok şiiri vardır. Bu çalışmada, çiçeklerin içinde en çok sevilen gülün, nazım türleri içinde en çok tercih edilen gazellerde, kendisini en çok seven bülbül ve diğer hayvanlarla nasıl ilişkilendirildiği incelenecektir. Çalışma alanımız, 14. yüzyıl ile 19. yüzyıl arasında yaşamış şairlerin, birkaç istisna dışında, gazelleriyle sınırlıdır.
Keywords : Klasik Osmanlı Şiiri, Gül, Bülbül, Gazel, Hayvanlar