- Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi [Journal Of Old Turkish Literature Researches]
- Vol: 2 Issue: 1 Special Issue
- ÇEMİŞGEZEKLİ NASUH EFENDİ VE MİFTÂH-I KENZÜ’L- MENÂKIB DER-NA‘T-I İBN-İ ‘ABDÜ’L-MUTTALİB’İ...
ÇEMİŞGEZEKLİ NASUH EFENDİ VE MİFTÂH-I KENZÜ’L- MENÂKIB DER-NA‘T-I İBN-İ ‘ABDÜ’L-MUTTALİB’İ
Authors : Bünyamin Tan
Pages : 556-612
View : 30 | Download : 12
Publication Date : 2019-02-28
Article Type : Research
Abstract :İnsanoğlu, mensubu olduğu dinin gerçek ve hak olduğunu ispatlamak için o dinin ileri gelenleri hakkında pek çok hikâye üretmiştir. Bu hikâyeler, olağanüstü motiflerle süslü olup bahsi geçen kişinin iman gücüyle neleri başarabileceğini gösteren anlatılardır. Bu hikâyeleri oluşturmanın temelinde yatan psikolojik sebep ise üstün olma ve üstünlük kurma amacıdır. Gerek semavi ve gerek beşerî dinlerde bu tür hikâyelere rastlanması mümkündür. Diğer yandan peygamberlerin, insanları imana davet etmek ve bir olan Allah’a inanmaları için gösterdikleri mucizeler de bu hikâyelerin konusu olabilmektedir. Gerek Musevilikte, gerek Hristiyanlıkta ve gerekse İslamiyet’te hem din büyükleri hem de peygamberler hakkında bu tür hikâyelere çokça rastlanmaktadır. İslam kültüründe bu tür hikâyeler iki kısma ayrılmaktadır. Bunlardan ilki mucize olup peygamberlerin başından geçen ve olağanüstü motifler içeren anlatılardır. Kuran’da da bazıları yer almakta olup bunlara da kıssa adı verilir. Diğeri ise keramet olup velilerin başından geçen ve olağanüstü motiflerle süslenmiş olan anlatılardır. Özellikle tasavvufi anlatılarda bu unsurlara çokça rastlamak mümkündür. Bu anlatılardan oluşan eserlere ise menkıbe adı verilmektedir. Gerek şiir şeklinde gerek düzyazı şeklinde pek çok menkıbe metni yazılmıştır. Bunlardan biri de Çemişgezekli Nasuh Efendi’nin Miftâh-ı Kenzü’l-Menâkıb Der-Na‘t-ı İbn-i ‘Abdü’l-muttalib adlı eseridir. Eserde Abdülmuttalib’in torunu olan Hz. Muhammed’in övgüsü, diğer peygamberlerin başından geçen mucizelerle anlatılmaktadır. Ayrıca eserde bazı sufilerin de kerametlerinden bahsedilmektedir.Keywords : menkıbe, menakıbname, Klasik Türk Edebiyatı, Abdülmuttalip, Çemişgezekli Nasuh Efendi.