Masculinities at War: Rethinking Turkey’s 1968
Authors : Demet Lüküslü
Pages : 75-101
View : 15 | Download : 10
Publication Date : 2020-05-24
Article Type : Research
Abstract :1968’lerin Türkiye’sini çalışmak, yalnızca Soğuk Savaş dönemi boyunca Sovyetler Birliği’ne komşu iken NATO’nun sadık bir üyesi olması açısından değil, aynı zamanda 1960’ların sonunda ve 1970’lerde Türkiye’nin kendisini sıklıkla politik kutuplaşmaya ve şiddete yol açan aşırılıkların ortasında bulması bakımından ilginç bir konudur. Türkiye’de 1968 kuşağı ilk olarak üniversite sistemi içerisindeki reformlara odaklanan bir öğrenci hareketi olarak ortaya çıkmış, fakat 60’ların sonlarına doğru 1971 askeri darbesinin ardından devrimci şiddeti kullanarak devrimci bir harekete dönüşmüştür. Bu çalışma; gençlik efsaneleri, emperyalizm karşıtlığı, yenilikçi ve ilerlemeci söylemler gibi dönemin baskın politik söylemlerinin ve şehitlik söyleminin eril söylem ile mükemmel bir uyum içerisinde olduğunu tartışır ve eleştirel erkeklik çalışmalarının Türkiye’nin 1968’lerini daha derinden kavrayabilmek adına ne denli önemli olduğunun altını çizer. Aslında ‘erkeklik,’ eril söylemin önemli bir yer işgal ettiği Türk siyasi kültürünü tekrar gözden geçirilmesi kadar, aynı zamanda 1960’ı ve Türkiye’deki 1968 kuşağını tekrar düşünmek için de bir anahtar kelimedir. Bu çalışmada "toplumsal cinsiyet ilişkilerinin bir bütün olarak sosyal yapıların ayrılmaz bir bileşeni” olduğu ve "toplumsal cinsiyet politikalarının müşterek kaderimizin temel belirleyicileri arasında” olduğunu ortaya koyan Raewyn Connell’ın çalışmaları ışığında, Türkiye 1968’inin "sürekli biçimde toplumsal cinsiyete doğru yönelmeden” anlaşılamayacağını iddia eder (1995:76). Bu makale, Türk 1968 öğrenci hareketinin yalnızca eril söylemi nasıl araçsallaştırdığını değil, aynı zamanda hareketin içerisinde bir erkeklikler savaşını gözlemlemenin de mümkün olduğunu tartışmaktadır. Türkiye’nin 1968 kuşağının erkekliği, İstanbul’daki ABD donanmasının Altıncı Filosu’na karşı yapılan gösterilerle sembolleşmiş olan ABD’nin sömürgeci erkekliğine istinaden inşa edilmiştir.Keywords : 1968 kuşağı, politik söylemler, erkeklik, politik şiddet, Türkiye