Mâverâünnehirli Hanefî Âlimlerin Mâtürîdîliğin Gelişimine Katkıları

Authors : Ahmet Ak

Pages : 399-429

Doi:10.18403/emakalat.832811

View : 35 | Download : 5

Publication Date : 2020-12-30

Article Type : Research

Abstract :Mâtürîdîlik, Mâverâünnehirli Ebû Mansûr el-Mâtürîdî’ye (ö. 333/944) nispet edilen ve kökleri İmam Azam Ebû Hanîfe’ye (ö. 150/767) dayanan bir mezheptir. İmam Mâtürîdî, icâzet veren Hanefi bir fakih, büyük bir müfessir olarak Hanefiliğin hem itikâdî yönünün hem de fıkıh yönünün doğru anlaşılmasına büyük çaba sarf ederek Ebû Hanîfe’nin itikâdî görüşlerini geliştirip sistemleştirmiştir. Aynı zamanda o, Kitabü’t-Tevhid ve Te’vilâtü’l-Kur’ân gibi çok değerli eserler vermiş ve değerli öğrenciler yetiştirmiştir. Onun öğrencileri, öğrencilerinin öğrencileri ve onların takipçileri Mâtürîdî’nin eserlerini okutmuşlar ve onun görüşlerini yaymaya çalışmışlardır. Hatta onlardan Ebü’l-Yüsr el-Pezdevî (ö. 493/1100), Ebü’l-Muîn en-Nesefî (ö. 508/1115), Necmüddin Ömer en-Nesefî (ö. 537/1142) ve Nûreddin es-Sâbûnî ( ö. 580/1184) gibi çok sayıda Mâverâünnehirli Hanefî-Mâtürîdî âlim, İmam Mâtürîdî’nin görüşlerini özetlemek veya açıklamak için özgün eserler ortaya koymuşlardır. Böylece onlar, bir taraftan İmam Mâtürîdî’nin ismini ve görüşlerini öne çıkararak, Mâtürîdîliğin Mâverâünnehirde yayılışına katkıda bulunmuşlardır. Bu bağlamda bu makale, Mâverâünnehirli Hanefî âlimlerin X, XI, XII ve XIII. asırlarda Mâtürîdîliğin gelişimine nasıl katkı sağladıklarını irdeleyerek kronolojik ve özet olarak ortaya koymayı amaçlamaktadır.
Keywords : Mâtürîdîliğin Gelişimi, Hanefi Âlimler, Mâverâünnehir, Ebû Hanîfe, Ebû Mansûr el-Mâtürîdî