Hanbelîlik ile Küllâbîlik Arasındaki İlişki

Authors : Isa Koç

Pages : 503-537

Doi:10.18403/emakalat.787261

View : 15 | Download : 29

Publication Date : 2020-12-30

Article Type : Research

Abstract :Ahmed b. Hanbel ve taraftarlarıyla Küllâbîler arasında Mihne’den sonra bazı tartışmaların yaşandığı görül-mektedir. Ahmed b. Hanbel’in Küllâbîlere yönelik sergilediği tavır Hanbelî geleneğin daha sonraki temsilcileri tarafından sürdürülmüştür. Bu çalışmada III./IX. yüzyıldan başlayarak üç asırlık zaman dilimi içerisinde iki grubun birbirlerine yönelik yaklaşımları ele alınmaktadır. Özellikle Hanbelilîğin İbn Küllâb, Muhâsibî ve Kerâbîsî ile ilgili düşünce ve eleştirileri söz konusu edilmektedir. İki grup arasındaki tartışmaların boyutu üzerinde durulmakta ve hangi konular-da tartışmaların yaşandığı ifade edilmektedir. Hanbelî isimlerin temel tartışma konusu olan Allah’ın kelamı üzerinden Küllâbîleri eleştirirken kullandıkları Lafzıyye ile Vâkıfiyye kavramları ve bu düşüncelere yönelik tepkileri üzerinde durulmaktadır. Ayrıca İbn Huzeyme’nin başta Kalânisî olmak üzere Küllâbîler ile ilişkisi incelenmektedir.
Keywords : Hanbelîlik, Küllâbîlik, Ahmed b. Hanbel, İbn Küllâb, Muhâsibî