Bağımsızlıktan Günümüze Bahreyn’de Şiîlik: Yapılar, Sorunlar ve Beklentiler

Authors : Halil Ocak

Pages : 259-297

Doi:10.18403/emakalat.1128607

View : 16 | Download : 5

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research

Abstract :Bahreyn, bağımsızlığını kazandığı 1971 yılından günümüze kadar Körfez bölgesinin protesto ve sokak gösterileriyle anılan huzursuz bir ülkesi olarak kabul edilir. Birçok çalışma ülkedeki bu sosyal huzursuzluk halinin, ülkenin mezhepsel yapısından kaynaklandığını iddia eder. Bu bağlamda demografik yapısının çoğunluğu Şiî olan Bahreyn’in Sünnî bir aile tarafından yönetilmesinin ve uygulanan bazı ayrımcı politikaların sorunları derinleştirdiği üzerinde durulur. Diğer bazı çalışmalarda ise ülkedeki bu huzursuzluğun ana motivasyonu olarak bölgede mezhepçi politika güden İran ve Suudi Arabistan gibi devletler gösterilerek sorunlar iç dinamiklerden ziyade dış etkenler üzerinden açıklanmaya çalışılır. Bu çalışma ise Bahreyn’in bağımsızlık süreci ve sonrasında ülkedeki Şiî nüfusun; siyasi, ekonomik ve toplumsal hayatta karşılaştıkları problemleri odağına yerleştirerek bütüncül bir yaklaşımla Şiî muhalefeti oluşturan iç ve dış dinamikleri ortaya çıkarmayı ve Bahreyn toplumunun bir parçası olarak Şiîlik olgusunu çeşitli açılardan tanıtmayı amaçlamaktadır. Bu çalışma boyunca Bahreyn’de Şiî derneklerin ve hüseyniyelerin Şiî kimliğin korunmasında ve Şiî kitleleri mobilize etmede önemli roller oynadığı vurgulanmıştır. Ayrıca İran İslam devriminin ülkedeki Şiî hareketlerin aktivizmine ivme kazandırmakla birlikte Bahreyn Devleti’nin güvenlik politikalarını Şiîleri merkeze alarak oluşturmasına sebep olduğu tespit edilmiştir. Bu güvenlik öncelikli politikaların ve baskıcı uygulamaların ise ülkedeki Sünnî-Şiî ayrımı sorununu derinleştirdiği sonucuna varılmıştır.
Keywords : İslam Mezhepleri Tarihi, Bahreyn, Şiilik, Muhalefet, Mezhepçilik