The Presentation of Zaydiyya in Sunnī and Shi`ite Maqālāt Tradi-tion: A Comparative Approach to the Maqālāt of Abū l-Ḥasan al-Ashʿarī and Saʿd b. Abdullah al-Qummī

Authors : Aydın Bayram

Pages : 100-128

Doi:10.18403/emakalat.1124305

View : 17 | Download : 9

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research

Abstract :Şia’nın ortaya çıkışından günümüze kadar ulaşan ana kollarından biri olan Zeydilik, itikadi ve siyasi görüş-leriyle Şiîlik içerisinde Ehl-i Sünnet’e en yakın zümre olarak değerlendi-rilmektedir. Hz. Ali’nin beşinci ku-şaktan torunu olan Zeyd b. Ali (ö. 122/740), Emeviler’e karşı başlatmış olduğu isyan hareketinde imametle ilgili görüşlerinden dolayı pek çok Şiî tarafından yalnız bırakılmıştır. Zeyd b. Ali’nin görüşlerini benimseyen ve onu takip edenler zamanla birtakım görüş ayrılıkları yaşamışlardır. Bu çalışmada, ilk dönem kelam ve mez-hepler tarihi yazım türlerinden olan makalat geleneği içerisinde önemli bir yeri olan Ebu’l Hasan el-Eş’arî’nin (ö.324/935-6) Maḳālâtu’l İslâmiyyîn ve’ḫtilâfü’l-muṣallîn adlı eseri ile Saʿd b. Abdillâh el-Kummî’nin (ö.307/ 913-4) Kitābu’l-maḳālât ve’l-fıraḳ adlı eserinde karşı-laştırmalı olarak Zeydiyye mezhebi-nin (alt kolları ve itikâdi görüşleri) nasıl incelendiği ele alınacaktır. Şia içerisinden neş’et etmiş bir mezhebin hem Ehl-i Sünnet’in hem de Şiâ’nın otorite kabul ettiği kelam veya mez-hepler tarihçileri tarafından nasıl tasvir edildiğini ortaya koyarak kar-şılaştırmalı bir analizini yapmak bu çalışmanın temel gayesidir. Bu yazı, araştırma ve yayın etik kurallarına uyulmak suretiyle hazırlanmıştır.
Keywords : İslam Mezhepleri Tarihi, Zeydiyye, Makâlât, Eş’ari, Kummî