AHMEDÎLİK’TE HİLAFET EKSENLİ AYRIŞMALAR

Authors : Halide Rumeysa Küçüköner

Pages : 862-903

Doi:10.18403/emakalat.1029679

View : 17 | Download : 10

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research

Abstract :Ahmedîlik, Mirza Gulam Ahmed’i merkeze alan bir dinî anlayış çerçevesinde, hilafette de onun soyu merkezli bir hilafet tasavvuru geliştirmiştir. Süreç içerisinde hilafet müessesesi bir nevi veraset sistemine dönüşmüştür. Bu tasavvur, mezhep içerisinde hem Mirza Gulam Ahmed figürünün güçlenmesine hem de onun soyundan gelen halifelerin yegâne otorite olarak değerlendirilmelerine neden olmuştur. Mirza Gulam Ahmed’in soyunun güçlenmesi ise başka aile üyelerinin de hilafet talebinde bulunmasına neden olmuştur. "Sar-sabz-Ahmediyyet” adlı bir Ahmedî grubun ortaya çıkışı bu şekildedir. Ahmedîliğin, bir nevi verasetle yönetilmesi, soy bağı bulunmayanların da hilafette hak talep etmelerine neden olmuştur. Bu kişiler, yönetim işinde başta kendileri olmak üzere, Gulâmî soy bağı bulunmayanların da hilafet haklarının olması gerektiğini savunarak yeni ayrılıkçı hareketler kurmuşlardır. Hilafet içerisinden ilk ayrılıkçı hareketler ise 1935’lerde Nijerya’daki Ahmedîler arasından "Nijerya, İslam’da Ahmediye Hareketi” ve 1974’te bu yeni hareketin içerisinden çıkan "Nijerya’nın Envaru’l-İslam Hareketi” isimli hareketlerle söz konusu olmuştur. Günümüz Ahmedîliğinde ise hilafet sistemine daha fazla eleştiri gelmeye ve ayrılıkçı hareketler daha fazla görünmeye başlamıştır. Bu hareketlerin ortak noktaları ise kendilerini "hakiki Ahmedîlik” olarak görmeleri, Mirza Gulam Ahmed merkezli bir din anlayışına sahip olmaları ve halife otoritesini reddetmeleridir. Bu hareketler, "Cemaatu’s-Sahihi’l-İslam”, "Cemaatü’l-Ahmadiyyeti’l-Müslimîn”, "Cemaatü’l-Ahmadiyyet’il-Islah Pasand”, "Cemaatü’l-Ahmadiyyeti’l-Hakikî” şeklindedir. Bu makalede, Ahmedîlik içerisinde yaşanan hilafet eksenli ayrışmalar konu edilecektir.
Keywords : Mirza Gulam Ahmed, Ahmedîlik, Hilafet, Cemaat, Ahmedî fırkalaşmalar